Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) występuje u 0,3 – 1% ogólnej populacji. Celem poniższej pracy było dokonanie przeglądu systematycznego oraz metaanalizy dostępnych randomizowanych badań klinicznych w celu określenia roli inhibitorów TNF w zapobieganiu progresji zmian radiologicznych u chorych z ŁZS. Dodatkowo podjęto próbę odpowiedzi na pytanie czy leczenie skojarzone z metotreksatem jest skuteczniejsze niż monoterapia inhibitorami TNF. W analizie uwzględniono prace opublikowane do 01.12.2012 dostępne w bazach Medline i Embase oraz przedstawione na corocznych spotkaniach EULAR oraz ACR w latach 2010, 2011 oraz 2012.

Początkowo zidentyfikowano 207 artykułów, jednakże w ostatecznej analizie uwzględniono pięć. W wypadku artykułów dotyczących golimumabu oddzielenie analizowano dane dla dawek 50 mg i 100 mg. W wybranych badaniach łącznie uczestniczyło 1110 chorych, w tym 584 osoby stosowały inhibitor TNF z lub bez metotreksatu, a 526 - placebo z lub bez metotreksatu. W żadnym badaniu nie porównywano inhibitora TNF z syntetycznym LMPCh. Obie badane grupy były porównywalne pod względem wieku, czasu trwania choroby oraz stosowanej wyjściowo dawki metotreksatu.

U 494 z 584 chorych (84,5%) z ŁZS stosujących inhibitor TNF nie stwierdzono progresji zmian radiologicznych po 24 tygodniach terapii w porównaniu z 362 pacjentami z grupy 526 (68,8%) otrzymujących placebo – OR 2,68, 95% CI 1,99 – 3,6, p < 0,001). Nie stwierdzono istotnej heterogeniczności (I² = 3%, p = 0,39). W obu grupach po 24 tygodniach u wszystkich rozpoczęto stosowanie inhibitorów TNF. W analizie po 48 tygodniach mniejsze ryzyko progresji stwierdzono u pacjentów od początku leczonych inhibitorem TNF (OR 2,42, 95% CI 1,57 – 3,71; I² = 0%, p = 0,91).

Wśród 533 chorych stosujących inhibitor TNF w porównaniu z 454 pacjentami otrzymującymi placebo po 24 tygodniach w trzech badaniach średnia zmiana w skali mTSS była niższa w wypadku stosowania leczenia biologicznego (OR -0,69, 95% CI -1,12 - -0,27, jednakże stwierdzono istotną heterogeniczność (I² = 76%, p = 0,006).

W żadnym randomizowanym badaniu klinicznym bezpośrednio nie porównywano trzech opcji leczenia: inhibitor TNF w połączeniu z syntetycznym LMPCh vs inhibitor TNF vs syntetyczny LMPCh. Jak również w żadnym badaniu nie oceniono wpływu dołączenia leku biologicznego do metotreksatu na kliniczne i radiologiczne wyniki u chorych z ŁZS. Mease i wsp. nie stwierdzili po 24 tygodniach istotnych różnic w progresji zmian strukturalnych u osób stosujących etanercept w monoterapii a osobami otrzymującymi etanercept w połączeniu z metotreksatem. Niemniej jednak nie jest dostępna żadna analiza statystyczna. Podobne wyniki uzyskał Gladman i wsp. stosując adalimumab w monoterapii lub w połączeniu z metotreksatem (średnia różnica w mTSS po 24 tygodniach, odpowiednio, -0,2±1,17 vs -0,2±1,59). Z kolei van der Heijde i wsp. wykazał, że zmiana wartości wskaźnika progresji zmian radiologicznych (infliksymab + metotreksat vs metotreksat) jest większa w wypadku chorych z cięższą postacią ŁZS.

Wyniki powyższej metaanalizy potwierdzają, że stosowanie inhibitorów TNF (etanercept, infliksymab, adalimumab oraz golimumab) wiąże się z uzyskaniem lepszej kontroli progresji zmian radiologicznych w porównaniu z stosowaniem innych LMPCh zarówno po 24, jak i 48 tygodniach leczenia. Natomiast z uwagi na ograniczoną liczbę danych nie można było dokonać jednoznacznej oceny terapii skojarzonej z metotreksatem.