W poniższej pracy analizie poddano dane z randomizowanego badania klinicznego Women’s Health Initiative (WHI) Calcium and Vitamin D (CAD) w celu weryfikacji hipotezy zakładającej, że suplementacja wapnia i witaminy D zmniejsza częstość występowania RZS.

Badanie WHI CAD przeprowadzono pomiędzy 1995 a 2000 rokiem. Włączono do niego 36 282 kobiet po menopauzie w wieku 50 – 79 lat. Chore randomizowano do grupy otrzymującej 1000 mg węglanu wapnia oraz 400 IU witaminy D3 lub placebo. Z tej populacji do obecnej analizy wyłączono 3847 chorych z następujących powodów: brak wyjściowych danych (n = 1808), wcześniejsze rozpoznanie RZS i stosowanie LMPCh (n = 121), brak danych dotyczących stosowanych leków (n = 114), brak wyników leczenia (n = 45) oraz wcześniejsze rozpoznanie RZS przy niestosowaniu LPMCh (n = 1918). Ostateczna grupa chorych składała się z 32 435 kobiet.

Przypadki RZS identyfikowano na podstawie zgłaszania tego faktu przez chore oraz jednoczasowego stosowania LMPCh. Metoda ta cechowała się pozytywną wartością predykcyjną wynoszącą 62,2%, 54,8% czułością oraz 95,45 swoistością. Do stosowanych LMPCh należały: hydroksychlorochina, sulfasalazyna, prednizon, metotreksat, leflunomid, azatiopryna, cyklosporyna, minocyklina, takrolimus, sole złota, cyklofosfamid oraz leki biologiczne (inhibitory TNF oraz IL-2). Występowanie RZS oceniano po 3, 6 i 9 latach od włączenia do badania WHI, co odpowiadało okresowi 2, 5 i 8 lat po randomizacji do części badania CAD.

Średni okres obserwacji wynosił 5,1 lat. Badane grupy nie różniły się istotnie między sobą pod względem wieku, rasy/narodowości, BMI, ekspozycji na światło słoneczne, łącznej przyjętej dawki witaminy D, stosowania preparatów wielowitaminowych, wykształcenia, stosowania hormonalnej terapii zastępczej, wywiadu dotyczącego palenia, alkoholu oraz karmienia piersią.

Stwierdzono 163 przypadki RZS, które były rozłożone równomiernie pomiędzy obie grupy (p = 0,82). Jedyną istotną statystycznie różnicą był średni wiek (p = 0,03). Kobiety, które nie miały RZS, były średnio o jeden rok młodsze niż te, u których rozpoznano tą jednostkę chorobową. Nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy osobami z RZS i nie pod względem przyjętej łącznej dawki witaminy D (p = 0,96), ekspozycji na światło słoneczne (p = 0,85), palenia papierosów (p = 0,2), wartości BMI (p = 0,18), wywiadu karmienia piersią (p = 0,37), stosowania preparatów wielowitaminowych (p = 0,08) oraz poziomu wykształcenia (p = 0,08).

Podobnie również w analizie ITT nie stwierdzono związku pomiędzy przyjmowaniem wapnia i witaminy D a ryzykiem rozwoju RZS (HR = 1,04, 95% CI 0,75 – 1,41, p = 0,82), nawet po uwzględnieniu wieku oraz stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HR = 1,05, 95% CI 0,77 – 1,42, p = 0,78).

Podsumowując, jest to pierwsze randomizowane kontrolowane placebo badanie oceniające wpływ suplementacji wapnia i witaminy D na częstość występowania reumatoidalnego zapalenia stawów u kobiet po menopauzie. Ogólnie suplementacja ta nie miała istotnego statystycznie wpływu na ryzyko rozwoju RZS. Jednakże w analizie w podgrupach wykazano, że stosowanie dużych dawek witaminy D w połączeniu z dużą ekspozycją na światło słoneczne może zwiększać ryzyko zachorowania. Niemniej jednak potrzebne są dalsze badania, aby w pełni ocenić korzyści i możliwe działania niepożądane suplementacji witaminy D w kontekście RZS.