RZS jest autoimmunologiczną, przewlekłą, postępującą, destrukcyjną chorobą prowadzącą do niepełnosprawności. Charakteryzuje się zapaleniem błony maziowej wielu stawów co skutkuje nadżerkowym uszkodzeniem chrząstki stawowej oraz kości. Stan zapalny błony maziowej oceniany jest z reguły pośrednio poprzez subiektywną ocenę kliniczną oraz laboratoryjne parametry stanu zapalnego. Jednakże w ciągu ostatnich dziesięciu lat wykazano, że ultrasonografia jest bardziej czułym i powtarzalnym badaniem niż tylko ocena kliniczna. Celem poniższego badania była ocena i weryfikacja założenia, że w wypadku stwierdzenia klinicznej remisji nie powinno się wykrywać zapalenia błony maziowej przy pomocy techniki dopplerowskiej.

W ramach badania URAR (Ultrasound evaluation in RA patients with clinical remission) włączono 54 chorych (10 mężczyzn i 44 kobiety) z RZS stosujących konwencjonalne LMPCh (42%), inhibitory TNF (54%, w monoterapii lub w połączeniu z LMPCh i/lub sterydami) lub nie otrzymujących żadnych leków (4%). Spełniali oni kryteria klinicznej remisji wg ACR oraz DAS28 < 2,6 przez co najmniej 6 miesięcy.

Chorych do badania włączano w Klinice Reumatologii w Modenie (Włochy) pomiędzy majem a grudniem 2008 roku. U pacjentów wykonywano badanie ultrasonograficzne, w którym oceniano obecność aktywnego zapalenia błony maziowej, sygnał power Dopplera oraz przerost błony maziowej obustronnie w stawach śródręcza oraz nadgarstka. Obecność zapalenia błony maziowej definiowano jako przesięk wewnątrzstawowy lub hypoechogeniczny materiał poszerzający szparę stawową.

U 18 chorych (33%) stwierdzono obecność wszystkich trzech parametrów ocenianych w ultrasonografii: poszerzenia jamy stawowej (ang. articular distension, ACD), sygnał power Doppler (PD) oraz przerost błony maziowej (ang. synovial hypertrophy, SH) w co najmniej jednym stawie. Z kolei u 35 chorych (64,8%) ze zdefiniowaną kliniczną remisją stwierdzono co najmniej pozytywny jeden parametr ultrasonograficzny (ACD, PD, SH). Wśród nich 27 miało aktywny sygnał PD.

U 19 chorych (35,2%) z kliniczną remisją stwierdzono negatywną ocenę ultrasonograficzną, czyli wynik prawidłowy.

W dalszej analizie nie stwierdzono istotnej zależności pomiędzy wynikami badania ultrasonograficznego a obecnością autoprzeciwciał (RF oraz anty-CCP). Ponadto nie zaobserwowano żadnej istotnej statystycznie zależności w wynikach badania usg pomiędzy chorymi leczonymi inhibitorami TNF oraz pacjentami otrzymującymi inne leczenie (konwencjonalne LMPCh, kortykosterydy). Wśród 29 chorych leczonych inhibitorami TNF (w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym) u 65,5% stwierdzono pozytywny wynik badania usg (szczególnie PD+ w 48,3% przypadków). Natomiast wśród 25 chorych otrzymujących inne terapie wynik pozytywny zaobserwowano u 64% (szczególnie PD+ w 52% przypadków).

W poniższym badaniu zaobserwowano, że u chorych leczonych inhibitorami TNF oraz u pacjentów stosujących inne leki stwierdza się podobne wyniki badania ultrasonograficznego. Jednakże obecność klinicznej remisji nie zawsze dobrze koreluje z wynikami uzyskanymi w tym badaniu. Nie we wszystkich przypadkach możliwe jest wykluczenie całkowitej nieobecności zapalenia błony maziowej tylko na podstawie badania klinicznego oraz wartości skali DAS28.