Uzyskanie remisji stało się zasadniczym celem leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Związane jest to z ogromnym postępem w terapii w ciągu ostatnich 10 lat, w tym z wprowadzeniem inhibitorów TNF czy też bardziej intensywnego leczenia tradycyjnymi lekami modyfikującymi przebieg choroby, jak metotreksat. Jednakże, remisję uzyskuje się u mniejszości chorych z RZS, a osiągnięcie trwałej remisji jest jeszcze trudniejsze.

Obecnie jest kilka kryteriów osiągnięcia remisji. Z oczywistych względów liczba chorych w badaniach klinicznych, która osiągnęła remisję, uzależniona jest od przyjętych kryteriów. Kryteria, które są względnie liberalne i pozwalają na pewną resztkową aktywność choroby, jak DAS-28 < 2,8, mogą stanowić osiągalny cel w praktyce klinicznej. Z kolei bardziej ostre kryteria, jak np. kryteria remisji wg ACR z 1981 roku, mogą być często nieosiągalne. Jednakże, można zadać sobie pytanie, jakie jest obecnie właściwe leczenie RZS? Kryterium DAS-28 < 2,6 jest często wykorzystywane w badaniach klinicznych. Wydaje się być ono względnie łagodne, podczas gdy wskaźniki, takie jak SDAI (Simplified Disease Activity Index) czy też CDAI (Clinical Disease Activity Index) są bardziej rygorystyczne.

Biorąc pod uwagę fakt, że w praktyce klinicznej nie obserwowano często remisji, w 2005 roku wprowadzono koncepcję minimalnej aktywności procesu chorobowego (ang. minimal disease activity, MDA). MDA zdefiniowano jako stopień aktywności choroby akceptowalny zarówno przez chorego, jak i lekarza, mogący stanowić cel terapii. W 2011 opublikowano nowe kryteria remisji RZS wspólnie opracowane przez American College of Rheumatology (ACR) oraz European League Against Rheumatism (EULAR).

W badaniu tym oceniono możliwość osiągnięcia celów terapii RZS przy pomocy inhibitorów TNF poprzez uzyskanie danych, co do częstości występowania klinicznej remisji wg kryterium DAS-28 < 2,6 oraz wg kryteriów ACR/EULAR, jak również częstości osiągnięcia minimalnej aktywności choroby (MDA, Minimal Disease Activity) u chorych po 6 miesiącach terapii.

Powyższe punkty oceniono w holenderskim rejestrze DREAM (Dutch Rheumatoid Arthritis Monitoring). Resztkową aktywność choroby u pacjentów z minimalną aktywnością choroby lub remisją oceniano jako odsetek chorych, u których stwierdza się opuchnięte lub bolesne stawy, podwyższone stężenia białek ostrej fazy oraz podwyższoną o jeden punkt ocenę stanu ogólnego w skali VAS (ang. visual analogue scale). Stopień niepełnosprawności oceniano przy pomocy kwestionariusza HAQ.

Spośród 1531 pacjentów adalimumab przyjmowało 37%, etanercept – 42%, a infliksymab – 21%. 50% pacjentów stosowało jeden lek modyfikujący przebieg choroby, a 40% - 2 lub więcej DMARD (u 74% był to metotreksat, 36% pacjentów stosowało glikokortykosteroidy). Wyjściowo DAS-28 wynosił średnio 5,0, a po sześciu miesiącach leczenia inhibitorami TNF obniżył się o 1,51 - 3,49.

Po 6 miesiącach obserwacji 27% pacjentów uzyskało remisje wg DAS-28 (DAS28 <2,6), 34% pacjentów uzyskało Minimalną Aktywność Choroby, a kliniczną remisję wg ACR/EULAR – 6%. Resztkową aktywność choroby stwierdzono, odpowiednio, u 51%, 54% oraz 34% chorych. Stopień niepełnosprawności u pacjentów, u których osiągnięto remisję wg ACR/EULAR wynosił 0,38 i był niższy niż u pacjentów, którzy osiągnęli remisję wg DAS-28 i Minimalną Aktywność Choroby, u których wynosił 0,63. Większa resztkowa aktywność choroby implikowała większą niepełnosprawność.

Minimalna Aktywność Choroby i remisja wg DAS-28 są osiągalnymi celami terapeutycznymi w chorych z RZS leczonych inhibitorami TNF, jednakże resztkowa aktywność procesu chorobowego może nadal być obecna. Z kolei kryteria ACR/EULAR są zbyt rygorystyczne, aby uzyskać je w codziennej praktyce klinicznej.