Upadki często zdarzają się u chorych z RZS. Wcześniejsze badania szacują częstość upadków w ciągu 1 roku na 33 – 54%. W populacji ogólnej za najważniejsze czynniki ryzyka upadku uważa się wiek oraz choroby współistniejące. Co ciekawe, częstość upadków u chorych z RZS wydaje się być niezależna od wieku. Podobnie, czas trwania choroby wydaje się nie odgrywać istotnej roli. Celem poniższego badania była analiza związku pomiędzy aktywnością RZS a ryzykiem upadku, a także identyfikacja tych zmiennych, które najbardziej wpływają na wzrost tego ryzyka. Co więcej, określono także częstość upadków w ciągu ostatnich 12 miesięcy, a także oceniono stopień lęku przed upadkiem.

Do badania włączono chorych z Poradni Przyklinicznej, u których rozpoznano RZS na podstawie kryteriów ACR z 1987 roku. Na początku chorzy wypełniali kwestionariusze dotyczące upadków w ciągu ostatnich 12 miesięcy, lęku przed upadkiem, czasu trwania choroby, czynników zakłócających, jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, udar, migotanie przedsionków, polineuropatia, osteoporoza, alloplastyka, zaburzenia widzenia, inne choroby współistniejące oraz pomoce stosowane w trakcie chodzenia. Uzyskano także wartość wskaźnika HAQ-DI, jak również wartość OB, CRP, liczbę obrzękniętych stawów (SJC28), liczbę bolesnych stawów (TJC28), ogólną ocenę aktywności choroby przez pacjenta (PGA), a także wskaźniki aktywności choroby CDAI, SDAI oraz DAS-28. Uwzględniono także dane demograficzne, obecność czynnika reumatoidalnego, a także przeciwciał anty-CCP.

Ryzyko upadku oceniano wykorzystując pięć standardowych testów: CRT (chair-rising test), TUG (timed get up and go test), TIT (Tinetti test), TS (tandem stand) oraz TW (tandem walking).

Do badania włączono 78 chorych z RZS. U 44,9% stwierdzono nadciśnienie tętnicze, u 2,6% - cukrzycę, u 6,4% - polineuropatię, u 6,4% - migotanie przedsionków, a u 44,9% - osteoporozę. Całkowitą alloplastykę stawu wykonano u 24,9% chorych, a u 61,5% stwierdzono zaburzenia widzenia.

26,9% chorych zgłosiło co najmniej jeden upadek w ciągu ostatnich 12 miesięcy. U 4 z nich upadki występowały częściej. W tej grupie 61,9% pacjentów doznało urazu, a 46,2% boi się, że upadnie ponownie. Nie stwierdzono istotnych różnic biorąc pod uwagę wiek pomiędzy osobami, które upadły lub nie w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W grupie chorych poddanych alloplastyce stawu stwierdzono gorsze wyniki w testach TUG, CRT oraz TIT, jednakże nie były one istotne statystycznie.

Najsilniej z ryzykiem upadku korelowała wartość wskaźnika HAQ-DI - stopień upośledzenia sprawności fizycznej najbardziej związany był z ryzykiem upadku. Natomiast najsłabszy stopień korelacji stwierdzono odnośnie SJC, EGA oraz CRP. Wykazano także istotny statystycznie związek dla złożonych mierników, jak: pomiędzy testami CRT, TIT, TUG, TS i TW a wskaźnikiem CDAI (p = 0,01), pomiędzy wynikiem skali DAS-28 a testami TIT, TUG, TS i TW (p = 0,01), jak i CRT (p = 0,05). Podobnie stwierdzono zależność pomiędzy wskaźnikiem SDAI a testami CRT, TIT i TUG (p = 0,01), jak również i TW (p = 0,05), ale już nie TS.

Chorzy z wyższymi wynikami CDAI, SDAI, DAS-28 oraz HAQ-DI osiągali gorsze wyniki w testach TUG, CRT i TIT. W analizie regresji jednoznacznie wykazano kliniczną zależność pomiędzy stopniem aktywności choroby a ryzykiem upadku. Na przykład aby wykonać test CRT chory z wynikiem CDAI = 22,7 (wysoka aktywność choroby) potrzebował średnio 10 s dłużej niż chory z CDAI = 1 (remisja).

Wykonano także test Kruskal-Wallis, aby porównać kategorie aktywności choroby CDAI, SDAI oraz DAS-28 w odniesieniu do wyników testów TUG, CRT oraz TIT. Jak można było się spodziewać chorzy z wyższą aktywnością choroby wykonywali testy gorzej niż pacjenci z niską aktywnością choroby lub będący w remisji. W wypadku TUG istotne różnice stwierdzono w wypadku wszystkich skal: CDAI (p = 0,001), SDAI (p = 0,001) oraz DAS-28 (p = 0,012). Podobnie sytuacja wyglądała, gdy analizowano test TIT: CDAI (p = 0,001), SDAI (p = 0,001) oraz DAS-28 (p = 0,002). Z kolei w wypadku testu CRT wyniki były istotne statystycznie w wypadku CDAI (p = 0,002) oraz SDAI (p = 0,015), ale nie dla DAS-28. W teście Kruskal-Wallis wykazano także, że wraz z wiekiem gorzej wykonywane są testy: TUG (p < 0,001) oraz TIT (p = 0,016), jak również CRT (trend, p = 0,054).

W powyższym badaniu zidentyfikowano kilka czynników ryzyka upadków u chorych z RZS, które związane są z aktywnością choroby. Najsilniejszą korelację wykazano w wypadku HAQ-DI, skali VAS, PGA, TJC oraz CDAI, SDAI i DAS-28. Co ważne, parametry wykazujące najsilniejszy stopień korelacji można uzyskać szybko, bez stosowania wyrafinowanych badań. Należy podkreślić, że kwestia zwiększonego ryzyka upadku i jego poważne konsekwencje są często nie traktowane poważnie u chorych z RZS. A w wypadku silnych dolegliwości bólowych lub zwiększonej aktywności choroby pacjenci powinni szukać dodatkowej pomocy u fizjoterapeutów w celu zapobiegania upadkom.