Na Węgrzech z budżetu państwa refundowane jest leczenie biologiczne następujących autoimmunologicznych chorób zapalnych: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), łuszczycowe zapalenia stawów (ŁZS), młodzieńcze zapalenie stawów (MZS), łuszczyca plackowata (ŁP), wrzodziejące zapalenie jelita grubego (CU) oraz choroba Crohna (CC). W latach 2006 – 2010 refundowane były następujące leki biologiczne: adalimumab (RZS, ZZSK, ŁZS, MZS, ŁP, CC), certolizumab pegol – od 2010 roku (RZS), etanercept (RZS, ZZSK, ŁZS, MZS, ŁP), golimumab – od 2010 roku (RZS, ZZSK, ŁZS), infliksymab (RZS, ZZSK, ŁZS, ŁP, CC, CU), rytuksymab – od 2007 roku (RZS), tocilizumab – od 2010 roku (RZS) oraz ustekinumab – od 2010 roku (ŁP). Powyższe leki, poza rytuksymabem, są lekami pierwszego rzutu. Rytuksymab jest lekiem drugiego rzutu w RZS.

W poniższym opracowaniu przedstawiono dane dotyczące częstości stosowania, jak i kosztów związanych z terapią biologiczną autoimmunologicznych chorób zapalnych na Węgrzech. W tym celu wykorzystano dane z bazy narodowego ubezpieczyciela (NHIF) dotyczące okresu 2006 – 2010. W wypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz choroby Crohna w powyższej analizie nie uwzględniono kosztów terapii poniesionych do listopada 2008 roku, gdyż wtedy stosowane leki podawano wyłącznie w trybie hospitalizacji i nie były przepisywane na receptę. Koszty przedstawiono w Euro stosując przelicznik Euro : HUF = 1,3.

W latach 2006 – 2010 obserwowano ciągły wzrost liczby chorych otrzymujących leczenie biologiczne: z 866 pacjentów (2006) do 5994 osób (2010), co stanowi prawie 7-krotnym wzrost. Równolegle z liczbą chorych wzrosły także ponad 8-krotnie koszty terapii: z 6897 Euro w 2006 roku do 55317 Euro w 2010 roku.

Z uwagi na fakt, że do połowy 2006 nie wpisywano kodu ICD-10 jednostki chorobowej, do analizy, w której porównywano poszczególne schorzenia wykluczono dane z 2006 roku. Gdy porównano rok 2007 z 2010, to stwierdzono 3,64-krotny wzrost liczby chorych oraz 4,1-krotnym wzrost kosztów. Zarówno w wypadku RZS, jak i MZS liczba chorych, jak i koszty wzrastały proporcjonalnie, odpowiednio, 2,65-krotny wzrost chorych i 2,67-krotny wzrost kosztów oraz 1,79-krotny wzrost chorych i 1,75-krotny wzrost kosztów. Natomiast w innych jednostkach chorobowych koszty rosły znacznie szybciej niż liczba pacjentów. W wypadku ŁZS zanotowano 5,32-krotny wzrost liczby chorych, a 7,17-krotny wzrost kosztów. Z kolei w przypadku ŁP 10,18-krotny wzrost liczby pacjentów przełożył się na 14,33-krotny wzrost nakładów, a biorąc pod uwagę ZZSK zanotowano 3,4-krotny wzrost liczby chorych i 4,77-krotny wzrost kosztów.

W 2006 roku dostępne były trzy leki, które miały następujący udział w rynku: etanercept (41,5%), adalimumab (31,7%) oraz infliksymab (26,8%). Z kolei w 2010 roku udział w rynku poszczególnych leków biologicznych wyglądał następująco: infliksymab (33,2%), adalimumab (29,4%), etanercept (24,2%), rytuksymab (4,6%), golimumab (4,5%), tocilizumab (2,9%), ustekinumab (0,8%) oraz certolizumab pegol (0,4%). Niemniej jednak, należy podkreślić, że rytuksymab to lek drugiego rzutu w RZS, certolizumab, tocilizumab oraz golimumab to leki, które w 2010 roku dopiero weszły na rynek węgierski, a także fakt, że certolizumab oraz tocilizumab stosowane są tylko w terapii RZS.

Poniżej przedstawiono w malejącej kolejności roczny koszt terapii na głowę mieszkańca w poszczególnych jednostkach chorobowych:

• RZS: adalimumab (9 130 €) > etanercept > rytuksymab > infliksymab > golimumab > certolizumab > tocilizumab;
• ZZSK: infliksymab (11 500 €) > adalimumab > etanercept > golimumab;
• ŁZS: infliksymab (10 500 €)> etanercept > adalimumab > golimumab;
• MZS: etanercept (6 370 €)> adalimumab;
• ŁP: infliksymab (11 230 €)> etanercept > adalimumab;
• CC: adalimumab (8570 €) > infliksymab;

Etanercept w omawianym okresie czasu był najczęściej wybierany jako pierwszy lek biologiczny u chorych z RZS, MZS oraz ŁP, z kolei infliksymab najchętniej stosowano w wypadku ZZSK oraz dorosłych chorych z CC, a adalimumab – w wypadku ŁZS. W wypadku RZS średni czas od momentu postawienia rozpoznania do czasu rozpoczęcia terapii biologicznej wynosił 8,5 ± 8,4 lat, w wypadku ZZSK – 8,6 ± 9,7 lat, natomiast w wypadku ŁZS – 8,8 ± 9,9 lat.

W poniższym opracowaniu wykazano stały wzrost liczby chorych stosujących leki biologiczne, jak i wzrost kosztów z tym związanych. Niemniej jednak, aby uzyskać zarówno korzyść dla chorego, która jednocześnie byłaby koszt-efektywna, niezmiernie ważne jest, aby rozpoczynać leczenie biologiczne odpowiednio wcześnie w trakcie rozwoju choroby (po wyczerpaniu możliwości terapii klasycznymi LMPCh).