W ciągu ostatnich dwóch dekad doszło do ogromnego postępu w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), a uzyskanie remisji obecnie stało się realistycznym celem. Dlatego też opracowanie metod oceny aktywności choroby które jednocześnie byłyby markerami predykcyjnymi wyniku leczenia, mogłoby ułatwić podejmowanie decyzji terapeutycznych. Jednakże dotychczas nie opublikowano żadnych zaleceń dotyczących wykorzystania i jakości dostępnych metod oceny aktywności RZS w praktyce klinicznej. Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne (ang. American College of Rheumatology, ACR) powołało Grupę Roboczą, której zadaniem było szczegółowe zanalizowanie dostępnych mierników aktywności procesu chorobowego pod kątem ich wiarygodności, jakości oraz akceptowalności w środowisku i opracowanie rekomendacji dotyczących ich wykorzystania w praktyce klinicznej.

Wstępnie zidentyfikowano 63 metody oceny aktywności procesu chorobowego w RZS. Po uwzględnieniu kryteriów wykluczających i oceny zespołu ekspertów wyłoniono 14. Następnie praktykujący reumatolodzy wybrali z nich 9, które uważali za najbardziej pomocne. Ostatecznie spośród nich Grupa Robocza wyłoniła 6 mierników: CDAI (Clinical Disease Activity Score), DAS-28 z OB lub CRP (Disease Activity Score with 28-joint counts), PAS (Patient Activity Scale), PAS-II, RAPID-3 (Routine Assessment of Patient Index Data) oraz SDAI (Simplified Disease Activity Index), ponieważ najdokładniej odzwierciedlały aktywność choroby, są czułe na zmiany, istotnie różnicują pomiędzy niską, umiarkowaną i wysoką aktywnością choroby, uwzględniają kryteria remisji oraz są łatwe do obliczenia w warunkach praktyki klinicznej.

Do metod opierających się wyłącznie na ocenie pacjenta należą: PAS, PAS-II oraz RAPID-3. Ich zaletą jest łatwość zastosowania w codziennej praktyce. Opierają się na trzech elementach: wizualnej skali analogowej bólu, ocenie ogólnej aktywności choroby według pacjenta oraz ocenie funkcjonalności pacjenta: w wypadku PAS – kwestionariusz HAQ, PAS-II – HAQII, a w wypadku RAPID-3 - MDHAQ. Wadą jest jednak subiektywność oraz brak oceny stawów przez lekarza. Niemniej jednak, niektóre badania sugerują, że testy te lepiej korelują z odległymi wynikami leczenia niż te opierające się na ocenie lekarza i badaniach laboratoryjnych.

Testem opierającym się na ocenie zarówno pacjenta, jak i lekarza, jest CDAI, w którym uwzględniono dodatkowo ocenę aktywności choroby przez lekarza oraz liczbę bolesnych i obrzękniętych stawów z 28 rutynowo badanych.

Trzecią grupę stanowią testy opierające się zarówno na ocenie pacjenta, jak i lekarza, ale również uwzględniające wyniki badań laboratoryjnych. Są to: DAS-28 oraz SDAI. SDAI jest najbardziej czułym i swoistym testem prognozującym konieczność zmiany leku modyfikującego przebieg choroby. Ponadto wynik SDAI < 3,3 jest jednym z dwóch rekomendowanych przez ACR i EULAR kryteriów remisji reumatoidalnego zapalenia stawów stosowanych w badaniach klinicznych.

Podsumowując, nie wytypowano idealnego miernika aktywności choroby, jednakże zaproponowane testy są wystarczające na tyle, żeby rozróżnić niską, średnią i wysoką aktywność, są akceptowalne dla większości praktykujących reumatologów i pozwalają dążyć do osiągnięcia remisji w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów.