Obrazowanie z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego (MRI) może posłużyć do identyfikacji zmian zapalnych w kręgosłupie i stawach krzyżowo-biodrowych, a MRI kręgosłupa uważany jest obecnie za doskonałe narzędzie umożliwiające ocenę efektów leczenia u chorych z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa (ZZSK). Celem poniższego badania była ocena związku pomiędzy ogniskami stanu zapalnego uwidocznionymi w MRI a kliniczną aktywnością choroby oraz oceną odpowiedzi na leczenie inhibitorami TNF.

W tym celu analizę przeprowadzono na losowo wybranej próbie chorych stanowiących 80% uczestników badania ASSERT (AS Study for the Evaluation of Recombinant Infliximab Therapy). ASSERT było 24-tygodniowym randomizowanym kontrolowanym badaniem porównującym monoterapię infliksymabem z placebo u chorych z aktywną postacią ZZSK. Badanie to miało także otwartą fazą dodatkową trwającą 102 tygodnie, w której wszyscy chorzy otrzymywali infliksymab. Badanie MRI wykonywano wyjściowo, w 24. tygodniu oraz w 102. tygodniu, a następnie oceniano aktywność ZZSK w kręgosłupie poprzez analizę 23 kręgów od C2 do S1 – na tej podstawie wyliczano wskaźnik ASspiMRIa. W celu klinicznej oceny aktywności choroby wykorzystano wskaźnik Bath (BASDAI) oraz wskaźnik ASDAS uwzględniający CRP.

Wyjściowo wynik ASDAS (r = 0,16, p = 0,016) oraz CRP (r = 0,28, p < 0,001) słabo korelowały z wynikami wskaźnika ASspiMRIa. Podobnie zmiany w ASDAS (r = 0,22, p = 0,006 w 24. tygodniu; r = 0,23, p = 0,002 w 102. tygodniu) oraz zmiany w CRP (r = 0,25, p = 0,002 w 24. tygodniu; r = 0,32, p < 0,001 w 102. tygodniu) korelowały ze zmianami w ASspiMRIa. Wyższe wyjściowo wartości ASDAS i CRP związane były z większym spadkiem wskaźnika ASspiMRIa (ASDAS: r = -0,14, p = 0,076 w 24. tygodniu; r = -0,15, p = 0,044 w 102 tygodniu; CRP: r = -0,25, p = 0,002 w 24. tygodniu, r = -0,31, p < 0,001 w 102. tygodniu). Powyższych zależności nie zaobserwowano w wypadku wskaźnika BASDAI.

Różnice w zmianie wartości wskaźnika ASspiMRIa pomiędzy osobami odpowiadającymi na leczenie nie były większe w podgrupach zdefiniowanych wg kryteriów odpowiedzi ASDAS niż BASDAI lub ASAS20. Różnice pomiędzy różnymi kryteriami odpowiedzi były małe, szczególnie porównując ocenę odpowiedzi wg wskaźników ASDAS i BASDAI, ale bardziej wyraźne w 102. tygodniu niż w 24. tygodniu.

Powyższe badanie wykazało, że aktywność choroby mierzona w MRI lepiej koreluje z CRP niż z jakimikolwiek innymi miernikami aktywności choroby. Wartość wskaźnika ASspiMRIa koreluje również ze skalą ASDAS. Powyższe obserwacje zostały potwierdzone w innym badaniu, w którym stosowano golimumab.

W dużej populacji chorych z ZZSK leczonych infliksymabem wykazano, że zmiana liczby ognisk zapalnych w MRI koreluje ze zmianami w skali ASDAS i stężeniu CRP, ale nie z innymi subiektywnymi miernikami aktywności choroby. Uwzględniając zarówno CRP, jak i ocenę przez samego chorego, ASDAS dostarcza zarówno obiektywnych, jak i subiektywnych danych dotyczących aktywności choroby, i tym samym lepiej odzwierciedla proces zapalny toczący się w kręgosłupie niż wskaźnik BASDAI.