W RZS niedostateczna odpowiedź na początkowe leczenie syntetycznymi LMPCh, jak np. metotreksat, prowadzi do intensyfikacji terapii, często poprzez dołączenie inhibitorów czynnika martwicy nowotworów α (TNFα). Jednakże u wielu pacjentów również nie stwierdza się dobrej odpowiedzi na taką terapię. W randomizowanych badaniach klinicznych z udziałem chorych niedostatecznie odpowiadających na leczenie inhibitorami TNFα potwierdzono skuteczność wielu leków biologicznych w porównaniu z placebo, jednakże żadnego z tych leków nie porównano bezpośrednio pod względem skuteczności i bezpieczeństwa. Dlatego też w celu ich oceny dopuszczalne jest wykonanie pośredniej metaanalizy.

Celem takiej właśnie metaanalizy była identyfikacja optymalnego leku biologicznego u chorych z RZS, którzy niedostatecznie odpowiedzieli na leczenie szeroko dostępnymi inhibitorami TNFα, tj. etanerceptem, infliksymabem i adalimumabem. W bazach Medline i Cochrane wyszukano badania opublikowane do marca 2011 roku. Początkowo uzyskano 1268 wyników. Do szczegółowej oceny wybrano 50 publikacji, a do ostatecznej analizy włączono 4 randomizowane badania kliniczne: REFLEX (Randomized Evaluation of Long-Term Efficacy of Rituximab), RADIATE (RheumAtoiD arthritIs study In Anti-TNF failurEs), ATTAIN (Abatacept Trial in Treatment of Anti-TNF INadequate responders) oraz GO-AFTER (Golimumab in patients with active rheumatoid arthritis after treatment with tumour necrosis factor α inhibitors). W badaniach tych oceniano skuteczność i bezpieczeństwo abataceptu, golimumabu, rytuksymabu oraz tocilizumabu. Do pierwotnej analizy wybrano golimumab w dawce 50 mg oraz tocilizumab w dawce 8 mg.

We wszystkich czterech badaniach u chorych utrzymywała się aktywna postać choroby pomimo stosowania inhibitorów TNFα. Dane demograficzne i kliniczne były porównywalne między wszystkimi badaniami. Niedostateczna odpowiedź (w przeciwieństwie do zakończenia leczenia związanego z działaniami niepożądanymi) była przyczyną wcześniejszego zakończenia leczenie u 58% - 95% chorych włączonych do badań. Pacjenci terapię biologiczną otrzymywali głównie w połączeniu z metotreksatem. Jednakże w badaniu ATTAIN pacjenci mogli otrzymywać abatacept w połączeniu z innym niż metotreksat syntetycznym LMPCh, a w badaniu GO-AFTER u około 30% stosowano monoterapię golimumabem.

Średni łączny OR dla odpowiedzi ACR w porównaniu z placebo wynosił 4,9 (ACR20), 7,2 (ACR50) oraz 7,43 (ACR70). W pośrednim porównaniu leków biologicznych nie wykazano istotnej statystycznie różnicy pod względem uzyskiwanych odsetków odpowiedzi ACR50 i ACR70, które były drugorzędowymi punktami końcowymi we wszystkich badaniach. Odsetek odpowiedzi ACR20 w wypadku golimumabu był niższy niż w wypadku abataceptu (OR = 0,58, 95% CI 0,36 – 0,92), rytuksymabu (OR = 0,56, 95% CI 0,36 – 0,89) oraz tocilizumabu (OR = 0,59, 95% CI 0,36 – 0,96), jednakże w badaniu GO-AFTER skuteczność leczenia oceniano po 14 tygodniach, a nie po 6 miesiącach i 30% chorych nie otrzymywało metotreksatu. W pośrednim porównaniu odsetków odpowiedzi na leczenie golimumabem i tocilizumabem nie stwierdzono istotnych różnic u chorych, którzy wcześniej byli leczeni jednym, dwoma lub trzema inhibitorami TNFα.

Łączne ryzyko wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych wynosiło 1,0 (95% CI 0,9 – 1,1) wskazując brak większego ryzyka w grupach chorych stosujących terapię biologiczną w porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą placebo. Podobnie sumaryczne ryzyka wystąpienia poważnych działań niepożądanych (RR 0,9, 95% CI 0,6 – 1,2) oraz poważnych infekcji (RR 1,3, 95% CI 0,7 – 2,5) nie były istotnie większe niż w grupie placebo.

W pośrednim porównaniu golimumab cechował się niższym ryzykiem działań niepożądanych, z różnicą ryzyka (RD) wahającą się od 0,13 vs abatacept do 0,18 vs rytuksymab i tocilizumab. Ostre (tj. w ciągu 24h) reakcje związane z infuzją leku były częstsze w wypadku stosowania rytuksymabu w porównaniu z abataceptem (RD 0,18, 95% CI 0,13 – 0,24) i tocilizumabem (RD 0,14, 95% CI 0,08 – 0,21). Jednakże drugie podanie rytuksymabu nie wiązało się już z wyższym ryzykiem działań niepożądanych.

U chorych nieodpowiadających na leczenie jednym lub kilkoma inhibitorami TNFα inne leki biologiczne stanowią możliwą opcję terapeutyczną cechującą się dobrym profilem bezpieczeństwa. Pośrednia metaanaliza porównująca skuteczność i bezpieczeństwo leków biologicznych wykazała, że charakteryzują się one podobną skutecznością.