Najczęściej stosowanymi inhibitorami TNF są etanercept, adalimumab oraz infliksymab. Każdy z nich zarejestrowany jest w terapii dorosłych z: umiarkowaną lub ciężką postacią reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), przewlekłą umiarkowaną – ciężką postacią łuszczycy zwykłej (ŁZ), aktywnym łuszczycowym zapaleniem stawów (ŁZS) oraz zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa (ZZSK). W prospektywnych badaniach klinicznych etanercept, adalimumab oraz infliksymab cechują się podobną skutecznością w powyższych schorzeniach. W ponad 20 badaniach z udziałem pacjentów z RZS wykazano, że zamiana na inny inhibitor TNF po zakończeniu stosowania pierwszego może zwiększyć skuteczność terapii. Jednakże niewiele wiadomo jest o częstości dokonywanych zamian inhibitorów TNF w codziennej praktyce lekarskiej.

Celem poniższej analizy było zbadanie modelów terapii inhibitorami TNF w codziennej praktyce lekarskiej w ciągu pierwszego roku po rozpoczęciu leczenia etanerceptem, adalimumabem lub infliksymabem u chorych z RZS, ŁZ, ŁZS oraz ZZSK. Do analizy włączono chorych, którzy choć raz otrzymali wyżej wymienione inhibitory TNF pomiędzy 1. stycznia 2005 a 1. lipca 2009. Dodatkowym warunkiem były regularne wizyty u lekarza 180 dni przed rozpoczęciem terapii inhibitorami TNF i 360 dni po ich włączeniu. Jako koniec obserwacji przyjęto 30. czerwca 2010 roku.

Kryteria badania spełniło 8454 chorych z nowo rozpoczętą terapią inhibitorami TNF. Wśród pacjentów z RZS, ŁZ, ŁZS i ZZSK średnia wieku wynosiła, odpowiednio, 50 ± 10 lat, 44 ± 11 lat, 48 ± 10 lat oraz 43 ± 12 lat, a kobiety stanowiły, odpowiednio, 76%, 46%, 50% i 40%. Inhibitorem TNF pierwszego wyboru w 50% przypadków był etanercept, w 35% - adalimumab, a w 15% - infliksymab. Dane demograficzne i kliniczne były podobne w tych trzech grupach. W grupie etanerceptu, adalimumabu oraz infliksymabu średnia wieku wynosiła, odpowiednio, 48 ± 11 lat, 49 ± 11 lat oraz 51 ± 10 lat, natomiast odsetek kobiet wynosił, odpowiednio, 68%, 68% i 73%.

W ciągu pierwszego roku modele leczenia po rozpoczęciu terapii etanerceptem, adalimumabem lub infliksymabem wyglądały następująco:
• nieprzerwana kontynuacja leczenia, odpowiednio, u 42%, 47% i 56%;
• rozpoczęcie od nowa początkowo zastosowanej terapii (po ≥ 45 dniowej przerwie), odpowiednio, u 25%, 19% i 12%,
• zamiana na inny inhibitor TNF, odpowiednio, u 13%, 12% i 13% oraz
• zakończenie terapii, odpowiednio, u 20%, 22% i 19%.

W grupie chorych leczonych etanerceptem w wypadku zmiany inhibitora TNF w 73% wybrano adalimumab, a w 19% - infliksymab. Gdy początkowo stosowano adalimumab to, gdy dokonywano zmiany leku, w 62% przypadków wybrano etanercept, a w 25% - infliksymab. Natomiast w grupie infliksymabu - w 31% dokonano zamiany na etanercept, w 36% - na adalimumab, a w 34% - na inny lek biologiczny.

72% chorych w badanej populacji stanowili chorzy z RZS, a modele leczenia były podobne jak w całkowitej populacji chorych biorących udział w badaniu. U chorych z RZS leczonych początkowo etanerceptem, adalimumabem lub infliksymabem modele terapii były następujące:
• nieprzerwana kontynuacja leczenia, odpowiednio, u 45%, 48% i 57%,
• rozpoczęcie od nowa początkowo zastosowanej terapii, odpowiednio, u 23%, 18% i 11%,
• zamiana na inny lek biologiczny, odpowiednio, u 15%, 14% i 13%, a
• zakończenie terapii, odpowiednio, u 17%, 20% i 19%.

Łączny odsetek kontynuacji leczenia i wznowienia tej samej terapii u chorych z RZS wynosił odpowiednio: 68%, 66% i 68%. W artykule szczegółowo także omówiono modele leczenia w wypadku ŁZ, ŁZS i ZZSK.

W pierwszym roku po rozpoczęciu terapii inhibitorami TNF chorzy często mieli przerwy w leczeniu trwające ≥ 45 dni, jednakże u ok. 2/3 pacjentów nieprzerwanie kontynuowano leczenie lub rozpoczynano je od nowa początkowo wybranym inhibitorem TNF.