Certolizumab pegol jest nowym pegylowanym inhibitorem TNF o potwierdzonej skuteczności. Stosowany jest jako monoterapia lub w połączeniu z metotreksatem u chorych z umiarkowaną lub ciężką postacią RZS. W 24-tygodniowym badaniu III fazy FAST4WARD, wykazano, że certolizumab pegol w dawce 400 mg podawanej podskórnie co 4 tygodnie u chorych z aktywną postacią choroby, mimo wcześniejszego stosowania LMPCh, umożliwia uzyskanie szybkiej i długotrwałej poprawy odsetka odpowiedzi ACR20 i ACR50, jak również wyniku w skali DAS-28 (w porównaniu z placebo). W badaniach RAPID 1 i 2 wykazano większą skuteczność certolizumabu pegol w dawce 200 mg oraz 400 mg (dawka inicjująca w obu schematach leczenia podana w tygodniu 0, 2 i 4 wynosiła 400 mg), podawanej co 2 tygodnie w połączeniu z metotreksatem niż monoterapii metotreksatem.

W obecnym badaniu oceniono skuteczność, bezpieczeństwo i stopień tolerancji terapii dodanej certolizumabu pegol w dawce 400 mg podawanej co 4 tygodnie i metotreksatu w porównaniu z metotreksatem + placebo w leczeniu objawów podmiotowych i przedmiotowych u chorych z RZS, którzy tylko częściowo odpowiedzieli na monoterapię metotreksatem.

Było to podwójnie zaślepione, randomizowane, kontrolowane placebo, porównawcze badanie trwające 24 tygodnie. Chorych przydzielono w stosunku 1 : 1 do ramion otrzymujących podskórnie 400 mg rozpuszczonego liofilizatu certolizumabu pegol i metotrksat oraz mateotreksat plus placebo, podawanego co 4 tygodnie. Badanie przeprowadzono w 43 ośrodkach w 7 krajach (Austria, Belgia, Czechy, Niemcy, Irlandia, USA oraz Wielka Brytania) pomiędzy październikiem 2002 a styczniem 2004. Chorzy byli w wieku 18 – 75 lat, z RZS trwającym co najmniej od 6 miesięcy, spełniali kryteria ACR z 1987 roku i mieli aktywną postać choroby. Chorzy musieli otrzymywać metotreksat przez co najmniej 6 miesięcy, a przez co najmniej 8 tygodni przed włączeniem do badania stosowany był on w stabilnej dawce 15 – 25 mg na tydzień.

Do badania włączono 247 chorych, z czego 126 otrzymywało certolizumab + metotreksat, a 121 – metotreksat + placebo. Badanie ukończyło 77,8% chorych z grupy otrzymującej certolizumab + metotreksat, a 53,7% z grupy otrzymującej metotreksat + placebo. Głównym powodem wycofania się z badania był brak skuteczności terapii, której częstość była znacznie wyższa w drugiej grupie niż w pierwszej (37,% vs 12,7%). Średnia wieku chorych wynosiła 54,3 lat, większość stanowiły kobiety (69,2%) i prawie wszyscy pacjenci byli rasy białej (99,2%). Średni czas trwania choroby wynosił 7,7 lat (1 – 43 lata), a u ok. 75% chorych stwierdzano obecność czynnika reumatoidalnego. Dawki metotreksatu stosowane w obu grupach były podobne, z medianą wynoszącą 15 mg na tydzień. Odsetek chorych, którzy otrzymywali metotreksat w dawce ≥ 20mg/d w obu grupach był także porównywalny (certolizumab pegol 29,7% vs placebo 23,9%).

Po 24. tygodniach odsetek odpowiedzi ACR20 różnił się istotnie statystycznie pomiędzy grupami (certolizumab pegol 45,9% vs placebo 22,9%, p < 0,001). Istotna różnica na korzyść terapii łączonej certolizumab pegol + metotreksat zanotowana została już w pierwszym tygodniu leczenia (14,9% vs 6,8%, p = 0,037), a różnica ta utrzymała się w ciągu całego badania. Podobnie wykazano istotne statystycznie różnice w przypadku odsetka odpowiedzi ACR50 po 24. tygodniach (certolizumab pegol 18% vs placebo 5,9%, p = 0,004). Istotne różnice w ACR50 obserwowano od 12. tygodnia (11,3% vs 1,7%, p = 0,003). Po 24. tygodniach odsetek odpowiedzi ACR70 osiągnęło 2 chorych w grupie placebo + metotreksat, a w grupie certolizumab + metotreksat żaden pacjent nie uzyskał tej odpowiedzi. Chorzy, którzy otrzymywali certolizumab pegol z metotreksatem uzyskiwali poprawę sprawności fizycznej już od pierwszego tygodnia leczenia, co znajdowało poparcie w wynikach uzyskiwanych w kwestionariuszu HAQ-DI. Po 24. tygodniach leczenia różnice te utrzymały się, a potwierdziły to wyniki uzyskane w kwestionariuszu SF-36.

Spośród 247 chorych włączonych do badania 243 otrzymało co najmniej jedną iniekcję (124 pacjentów w grupie otrzymującej certolizumab pegol vs 119 otrzymujących palcebo). Więcej chorych w grupie certolizumabu pegol (94/124) niż w grupie placebo (66/119) otrzymało pełny cykl leczenia, czyli 6 dawek. Zdarzenia niepożądane zgłoszono u 78,2% chorych otrzymujących certolizumab + metotreksat, a u 69,7% chorych otrzymujących placebo + metotreksat. Większość z nich charakteryzowała się łagodnym lub umiarkowanym stopniem ciężkości. Częstość zdarzeń niepożądanych uważanych za związane z leczeniem była podobna w obu grupach i wynosiła, odpowiednio, 25% vs 27,7%.

Certolizumab pegol w dawce 400 mg stosowany co 4 tygodnie w połączeniu z metotreksatem cechuje się korzystnym stosunkiem ryzyka do korzyści u chorych z RZS nie w pełni odpowiadających na leczenie metotreksatem.