W ciągu ponad 10 lat potwierdzono skuteczność antagonistów czynnika martwicy nowotworów (TNF) w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Obecnie są szeroko stosowną grupą leków. Oprócz infliksymabu, etanerceptu oraz adalimumabu w leczeniu RZS zarejestrowano dwa nowe przeciwciała monoklonalne skierowane przeciw TNF: certolizumab oraz golimumab. Opublikowana w 2006 roku metaanaliza randomizowanych badań klinicznych, w których stosowano adalimumab i infliksymab, sugerowała, że podawanie tych przeciwciał może wiązać się z wyższym ryzykiem rozwoju chorób nowotworowych. Jednakże, gdy uwzględniono także badania z etanerceptem nie zaobserwowano powyższej zależności. Niemniej jednak wątpliwości pozostałych, szczególnie jeśli chodzi o ryzyko rozwoju raka skóry w długoterminowej obserwacji.

Poniższa metaanaliza miała za zadanie ocenę całkowitego ryzyka rozwoju chorób nowotworowych, a w szczególności niemelanocytowych nowotworów skóry (NMSC, nonmelanoma skin cancers), u chorych z RZS leczonych certolizumabem lub golimumabem. W tym celu dokonano systematycznego przeglądu literatury opublikowanej do maja 2011 roku dostępnej w bazie Medline, jak również uwzględniono abstrakty pochodzące z Kongresów European League Against Rheumatism oraz American College of Rheumatology z 2009 i 2010 roku. Iloraz szans obliczono wykorzystując metodę Mantel-Haenszela, a heterogenność statystyczną oceniono przy pomocy testu zgodności chi-kwadrat. W analizie uwzględniono tylko randomizowane kontrolowane badania kliniczne z udziałem co najmniej 30 chorych z RZS losowo przydzielanych do grupy, w której stosowano inhibitory TNF lub do grupy kontrolnej, w której podawano syntetyczne leki modyfikujące przebieg choroby (ang. disease-modifying antirheumatic drug, DMARD).

W dostępnej literaturze zidentyfikowano 793 artykuły, z których ostatecznie 6 włączono do metaanalizy (2 badania z certolizumabem oraz 4 badania z golimumabem). Łącznie 2710 chorych otrzymało co najmniej 1 dawkę certolizumabu lub golimumabu, a 783 chorych inne leki modyfikujące przebieg choroby. W grupie chorych leczonych przeciwciałami monoklonalnymi skierowanymi przeciwko TNF zanotowano 18 przypadków choroby nowotworowej – wyłączając niemalanocytowe nowotwory skóry (po 2 przypadki raka piersi, języka, jelita grubego i płuca, po 1 przypadku raka szyjki macicy, przełyku, wątroby, nadnerczy, jądra, pęcherza moczowego oraz jajnika, brodawczak oraz 2 nowotwory hematologiczne) oraz 9 przypadków niemalanocytowych nowotworów skóry. W grupie kontrolnej stwierdzono łącznie 4 przypadki nowotworów złośliwych i 3 przypadki niemalanocytowych nowotworów skóry.Łączny iloraz szans OR wynosił 1,06 (95% CI 0,39 – 2,85) dla ryzyka rozwoju choroby nowotworowej, a OR = 0,69 (95% CI 0,23 – 2,11) dla ryzyka rozwoju niemelanocytowych nowotwórów skóry u chorych leczonych certolizumabem lub golimumabem w porównaniu z DMARD. Heterogenność nie była istotna statystycznie.

Powyższa metaanaliza randomizowanych badań klinicznych nie wykazała zwiększenia ryzyka rozwoju choroby nowotworowej, a w szczególności niemelanocytowych nowotwórów skóry. Jednakże powyższe wyniki muszą zostać potwierdzone w długoterminowych badaniach obserwacyjnych, a uważne monitorowanie chorych nadal pozostaje obowiązkowe.