Cytokiny są glikozylowanymi białkami, umożliwiającymi komunikację pomiędzy różnymi komórkami, w tym komórkami układu odpornościowego. W poniższej pracy omówiono nowo odkryte interleukiny: IL-34, IL-35, IL-36, IL-37 oraz IL-38, które oceniane są obecnie w wielu badaniach.

Interleukinę 34 zidentyfikowano w 2008 roku. Jej funkcja przypomina rolę M-CSF, tj. odpowiada za stymulację dojrzewania i proliferacji monocytów, a także ich różnicowanie do makrofagów. Odgrywa także istotną rolę w osteoklastogenezie: w obecności cytokiny RANKL IL-34 indukuje proliferację oraz adhezję komórek progenitorowych dla osteoklastów. U chorych z RZS stwierdzono, że stężenie IL-34 jest istotnie podwyższone w płynie stawowym w porównaniu z osobami z chorobą zwyrodnieniową stawów, a stopień ekspresji IL-34 w błonie maziowej i płynie stawowym koreluje ze stopniem ciężkości procesu zapalnego. Ponadto, zaobserwowano także podwyższone stężenie IL-34 w surowicy krwi u chorych z RZS. Co więcej, stężenie IL-34 korelowało z DAS28, a także ulegało obniżeniu po wdrożeniu terapii LMPCh. Wydaje się więc, że IL-34 może zastępować M-CSF i przyczyniać się do indukowanego TNF procesu niszczenia kości.

Z kolei interleukina 35 jest nowo odkrytą cytokiną należącą do rodziny IL-12. Produkowana jest głównie przez limfocyty T regulatorowe (Treg). Biologiczna rola IL-35 nie jest w pełni poznana i jest nawet nieco kontrowersyjna, a większość danych pochodzi z badań in vitro oraz na zwierzętach. Niemniej jednak wykazano, że potęguje ona działanie supresorowe Treg, co prowadzi do zmniejszenia aktywności limfocytów Th17 oraz uwalniania cytokiny Th17. Jednakże dane dotyczące roli tej cytokiny w organizmie człowieka są bardzo ograniczone i często sprzeczne.

Kolejną interleukiną jest IL-36, która należy do rodziny IL-1. IL-36 występuje w trzech różnych formach, tj. α, β oraz γ. Receptor dla IL36 występuje na powierzchni komórek dendrytycznych, limfocytów T CD4 oraz makrofagów. Po związaniu się z komórkami dendrytycznymi dochodzi do ich stymulacji i dojrzewania oraz uwolnienia IL-12 sprzyjającej różnicowaniu limfocytów T w komórki Th1. Dużą ekspresję stwierdza się w skórze i prawdopodobnie cytokina ta odgrywa istotną rolę w patogenezie łuszczycy. W niedawnych badaniach wykazano nadekspresję IL-36&alfa; w synowiocytach pacjentów z RZS oraz ŁZS. Co więcej, IL-36α indukowała uwalnianie IL-6 oraz IL-8. Podobnie, inne cytokiny prozapalne (TNF, IL-1β) zwiększały uwalnianie IL-36β. Niemniej jednak nie wydaje się, aby stopień ekspresji IL-36 korelował bezpośrednio ze stopniem nasilenia zmian zapalnych. Co więcej, wdrożenie terapii inhibitorami TNF nie wpływało na zmianę stężenia IL-36β.

Interleukina 37 również należy do rodziny IL1. Do tej pory zidentyfikowano pięć izoform, z których najlepiej scharakteryzowana jest izoforma b. In vitro IL-37 hamuje uwalnianie cytokin prozapalnych, głównie IL-1 oraz TNF. Podwyższone stężenie IL-37 stwierdzono w wielu chorobach zapalnych, m.in. w synowiocytach chorych z RZS, w makrofagach u pacjentów z zakażeniem Mycobacterium avium, w komórkach piankowatych u chorych z miażdżycą, w makrofagach jelitowych u pacjentów z chorobą Crohna czy też w keratynocytach u pacjentów w łuszczycą. Wydaje się, że nadekspresja IL-37 w błonie maziowej u chorych z RZS stanowi ochronny mechanizm przeciwzapalny, jednakże wymaga to dalszej weryfikacji.

Tak jak poprzednie dwie cytokiny również IL-38 należy do rodziny IL-1. Po raz pierwszy została sklonowana w 2001 roku. IL-38 wiąże się z receptorem dla IL-36 (IL-36R), wywierając działanie hamujące, przypominające efekt związania się IL-36 z IL-36Ra. Dlatego też IL-38 hamuje produkcję cytokin typowych dla limfocytów Th17, tj. IL-17 oraz IL-22.

Podsumowując, wydaje się, że nowo zidentyfikowane interleukiny stanowią pewnego rodzaju wyzwanie dla konwencjonalnej koncepcji patofizjologicznej mówiącej o zaburzeniu równowagi pomiędzy limfocytami Th1/Th2, dominacji cytokin takich jak TNF oraz IL-1 czy też roli IL-17.