Certolizumab pegol jest pegylowanym inhibitorem TNF, który nie zawiera fragmentu Fc. Jest zarejestrowany w leczeniu dorosłych pacjentów z RZS o umiarkowanej i ciężkiej postaci. Profil bezpieczeństwa certolizumabu pegol oceniano w wielu badaniach klinicznych takich, jak FAST4WARD, RAPID 1, RAPID 2, Study 014, REALISTIC, CERTAIN czy też DOSEFLEX. W poniższej pracy przedstawiono zaktualizowaną długoterminową analizę profilu bezpieczeństwa tego leku u chorych z RZS uczestniczących w badaniach klinicznych, w których okres ekspozycji na certolizumab wynosił nawet 7 lat.

W analizie uwzględniono jedno otwarte badanie farmakokinetyki, 10 randomizowanych badań klinicznych (RCT) oraz kilka kontynuacji badań RCT prowadzonych metodą otwartą (OLE). Uwzględniono dane dostępne do 30. listopada 2011 roku. W ocenianych publikacjach certolizumab stosowano w monoterapii oraz w leczeniu skojarzonym. Był on także dostępny w dwóch postaciach, tj. liofilizowanego proszku do rozpuszczenia lub gotowego roztworu do iniekcji. Stosowano także różne dawki tego leku, tj. 200 mg co 2 tygodnie (dawka nasycająca 400 mg w 0., 2. oraz 4. tygodniu), 400 mg co 4 tygodnie lub 400 mg co dwa tygodnie.

Łącznie w randomizowanych badaniach klinicznych wzięło udział 2965 pacjentów leczonych certolizumabem oraz 1137 otrzymujących placebo. W grupie leczonej certolizumabem średni czas trwania ekspozycji wynosił 152 dni, a całkowita ekspozycja - 1302 pacjento-lat. Gdy uwzględniono również kontynuację badań klinicznych (OLE) liczba chorych otrzymujących certolizumab wyniosła 4049, średni czas ekspozycji - 782 dni, a całkowita ekspozycja na lek - 9227 pacjento-lat. Warto nadmienić, że najdłuższa ekspozycja na certolizumab wynosiła 2759 dni (7,6 lat).

W RCT zdarzenia niepożądane stwierdzano z częstością 335,86/100 pacjento-lat w grupie leczonej certolizumabem, a w grupie otrzymującej placebo - 362,27/100 pacjento-lat. Z kolei w łącznej populacji RCT+OLE częstość zdarzeń niepożądanych wynosiła 188,83/100 pacjento-lat. Większość zdarzeń niepożądanych miała charakter łagodny lub umiarkowany, a najczęściej stwierdzano zakażenia. Największa częstość zdarzeń niepożądanych występowała w ciągu pierwszych trzech miesięcy od rozpoczęcia terapii.

Z kolei częstość ciężkich zdarzeń niepożądanych u chorych stosujących certolizumab w grupie RCT i RCT+OLE wynosiła, odpowiednio, 20,97/100 oraz 13,96/100 pacjento-lat. W populacji RCT stwierdzono 11 zgonów w grupie leczonej certolizumabem (0,4%), a jeden zgon w grupie placebo (0,1%). Z kolei w populacji RCT+OLE zanotowano 58 zgonów (1,4%, 0,63/100 pacjento-lat). Głównymi przyczynami śmierci były zdarzenia sercowo-naczyniowe, choroby nowotworowe oraz zakażenia.

W populacji RCT poważne zakażenia stwierdzano z częstością 6,14/100 pacjento-lat u chorych leczonych certolizumabem, a w grupie placebo – 1,34/100 pacjento-lat (OR 4,81, 95% CI 0,72 – 31,99). Z kolei w populacji RCT+OLE ciężkie zakażenia rejestrowano z częstością 4,33/100 pacjento-lat. Wśród nich dominowały: zapalenie płuc, zapalenie tkanki podskórnej, róża oraz zakażenie dróg moczowych. Natomiast wśród zakażeń oportunistycznych najczęściej stwierdzano gruźlicę. W populacji RCT występowała w grupie certolizumabu z częstością 0,69/100 pacjento-lat, natomiast w grupie placebo nie stwierdzono żadnego przypadku tej choroby. Z kolei w populacji RCT+OLE odsetek ten wynosił 0,47/100 pacjento-lat.

W analizowanej populacji chorych leczonych certolizumabem zaobserwowano 67 przypadków guzów litych, 5 przypadków chłoniaka oraz 25 przypadków niemelanocytowego nowotworu skóry. W populacji RCT+OLE częstość wynosiła, odpowiednio, 0,71, 0,05 oraz 0,27 na 100 pacjento-lat.

Co ważne, w populacji RCT+OLE nie stwierdzono żadnego epizodu wstrząsu anafilaktycznego po podaniu certolizumabu, jak również nie zarejestrowano przypadków stwardnienia rozsianego, zapalenia nerwu wzrokowego lub innych chorób demielinizacyjnych. A analizując parametry laboratoryjne nie stwierdzono istotnego wpływu certolizumabu na stężenie kreatyniny czy też aktywność enzymów wątrobowych.

W poniższej długoterminowej analizie profilu bezpieczeństwa nie zidentyfikowano żadnych nowych lub niespodziewanych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem certolizumabu pegol. Warto także zauważyć, że podczas gdy w RCT częstość występowania ciężkich zdarzeń niepożądanych była wyższa w grupie certolizumabu w porównaniu z grupą placebo, to wartości te zmniejszały się wraz z długością ekspozycji na certolizumab.