Powszechnie znany jest związek pomiędzy chorobą śródmiąższową płuc a reumatoidalnym zapaleniem stawów, natomiast ryzyko rozwoju i wpływ obturacyjnej choroby płuc (ang. obstructive lung disease, OLD) na rokowanie pacjentów z RZS pozostaje nadal mało zbadaną kwestią. Do dwóch najczęstszych jednostek powodujących obturację należą POChP oraz astma. Celem poniższego badania była ocena częstości występowania oraz śmiertelności z powodu obturacyjnej choroby płuc u pacjentów z RZS, a także próba identyfikacji swoistych czynników ryzyka.

Badaną kohortę stanowiła populacja 603 dorosłych chorych z RZS rozpoznanym po raz pierwszy pomiędzy 1955 a 1994 w Rochester w Minnesocie. Wszyscy pacjenci spełniali kryteria rozpoznania RZS wg ACR z 1987 roku. Jako grupę kontrolną wybrano porównywalną pod względem wieku i płci populację zdrowych mieszkańców Rochester. Dokumentację chorych monitorowano do momentu zgonu, wyprowadzenia się z Rochester lub do 1. stycznia 2006 roku. Obturacyjną chorobę płuc (OLD) definiowano jako obecność obturacji w drogach oddechowych potwierdzoną w badaniu spirometrycznym (FEV1/FVC < 0,7). Pojęcie to obejmowało takie jednostki chorobowe, jak POChP (włączając rozedmę i/lub przewlekłe zapalenie oskrzeli), astma, choroba śródmiąższowa płuc, zapalenie oskrzelików oraz rozstrzenie oskrzeli.

W ostatecznej analizie uwzględniono 594 pacjentów z RZS oraz 596 osób jako grupę kontrolną. Średni wiek w grupie chorych z RZS wynosił 58 lat. Natomiast średni czas obserwacji pacjentów z RZS wynosił 16,3 lat, a w grupie kontrolnej – 19,4 lata. Odsetek osób palących papierosy obecnie, jak i w przeszłości był wyższy w grupie chorych z RZS i wynosił, odpowiednio, 28,5% oraz 23,6%. Natomiast w grupie kontrolnej wartości te przedstawiały się następująco: 23,8% oraz 19,6% (p < 0,01).

W trakcie obserwacji u 52 osób z RZS oraz u 40 z grupy kontrolnej rozpoznano OLD. Skumulowany odsetek 10-, 20- oraz 30-letniej częstości występowania OLD u chorych z RZS wynosił, odpowiednio, 3,7%, 6,9% oraz 9,6%. Natomiast w grupie kontrolnej odsetki te przedstawiały się następująco: 2,6%, 5,2%, oraz 6,2%. Po uwzględnieniu wieku, płci, nikotynizmu oraz spożycia alkoholu ryzyko rozwoju OLD u chorych z RZS było istotnie statystycznie wyższe niż w grupie kontrolnej, HR = 1,54, 95% CI 1,01 – 2,34. Ryzyko rozwoju OLD u pacjentów z RZS, którzy nigdy nie palili było także nieco wyższe niż u osób z grupy kontrolnej nigdy nie palących papierosów, jednakże różnica ta nie osiągnęła istotności statystycznej, HR 1,98, 95% CI 0,73 – 5,4.

POChP była ogólnie najczęstszą postacią OLD. U chorych z RZS istotnie częściej stwierdzano POChP oraz chorobę śródmiąższową płuc, natomiast u osób bez RZS – astmę. Zaobserwowano także, że pacjenci z RZS w momencie rozpoznania OLD byli młodsi (69,2 ± 12,9 vs 74,4 ± 10,4 lata), częściej płci męskiej (44,2% vs 40%), a także cechowali się niższą wartością FEV1 (1,3 ± 0,7 l vs 1,45 ± 0,56 l) w porównaniu z grupą kontrolną. Jednakże różnice te nie były istotne statystycznie. Z kolei wśród tylko populacji chorych z RZS czynnikami ryzyka rozwoju OLD były: płeć męska (HR 2,43, 95% CI 1,4 – 4,2), nikotynizm (HR 4,38, 95% CI 2,14 – 8,99), obecność RF (HR 2,93, 95% CI 1,41 – 6,1), OB co najmniej 60 mm/h (HR 1,86, 95% CI 1,01 – 3,43), stosowanie LMPCh (HR 2,01, 95% CI 1,1 – 3,64) oraz stosowanie sterydów (HR 2,5, 95% CI 1,43 – 4,40).

5-letni odsetek przeżycia u chorych z OLD i RZS wynosił 59%, a w grupie kontrolnej 64%. Różnice w ryzyku zgonu pomiędzy chorymi z RZS i OLD a pacjentami z OLD bez RZS nie były istotne statystycznie po uwzględnieniu wieku, płci, palenia papierosów oraz spożycia alkoholu (HR 1,81, 95% CI 1,00 – 3,29, p = 0,052). Natomiast ryzyko zgonu istotnie wzrastało u chorych z OLD i RZS w porównaniu z pacjentami tylko z RZS bez OLD (HR 2,09, 95% CI 1,47 – 2,97).

Wyniki powyższej pracy wskazują, że OLD występuje częściej u chorych z RZS niż w populacji ogólnej. Podobnie jak w przypadku innych pozastawowych manifestacji u osób z RZS, stwierdzenie OLD wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu. Wdrożenie skutecznych metod diagnostycznych oraz terapeutycznych OLD u pacjentów z RZS może przyczynić się do poprawy przeżycia w tej populacji.