Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) jest przewlekłym procesem zapalnym, zajmującym głównie stawy krzyżowo-biodrowe oraz stawy kręgosłupa. Natomiast zapalenie stawów obwodowych występuje u około 1/3 chorych z ZZSK i głównie obejmuje stawy kolanowe, stawy skokowe oraz stawy stóp. Co istotne, uważa się, że zajęcie stawów obwodowych świadczy o zwiększonej aktywności procesu chorobowego i wiąże się z pogorszeniem jakości życia. W poniższej pracy ocenie poddano częstość występowania przeciwciał anty-CCP u chorych z ZZSK, a w szczególności u osób z współwystępującym zapaleniem stawów obwodowych.

W retrospektywnej analizie uwzględniono 625 chorych z ZZSK leczonych w latach 2008 – 2010 w Hanyang University Hospital for Rheumatic Disease. Rozpoznanie ZZSK stawiano na podstawie zmodyfikowanych kryteriów z Nowego Jorku. Chorych podzielono na dwie grupy, tj. z lub bez zajęcia stawów obwodowych, które definiowano jako obecność obrzęku lub ograniczenia ruchomości co najmniej jednego stawu obwodowego i/lub obrzęk co najmniej jednego stawu w przeszłości potwierdzony przez reumatologa.

W badanej populacji 81,6% stanowili mężczyźni, a stosunek mężczyzn do kobiet równy był 4,4 : 1. Średnia wieku wynosiła 34,04 ± 10,15 lat, średni wiek, w którym wystąpiły pierwsze objawy - 24,63 ± 9,89 lat, a średni czas trwania choroby – 9,41 ± 7,33 lat. W badanej grupie 81,1% paliło papierosy (obecnie lub w przeszłości). Spośród wszystkich chorych z ZZSK zajęcie stawów obwodowych potwierdzono u 234 z nich (37,4%). Średnia wieku w tej podgrupie wynosiła 34,85 ± 11,25 lat, a średni czas trwania choroby – 10,31 ± 8,42 lat. Co ciekawe, stosunek mężczyzn do kobiet równy był 3 : 1, co świadczy o większym odsetku kobiet w tej podgrupie pacjentów.

Tylko u 25 chorych (4%) potwierdzono obecność przeciwciał anty-CCP, w tym u 17 osób z zajęciem stawów obwodowych (7,3%) i u 8 pacjentów bez zapalenia stawów obwodowych (2%). W dalszej analizie wykazano statystycznie istotny związek pomiędzy zajęciem stawów obwodowych u chorych z ZZSK a obecnością przeciwciał anty-CCP (p = 0,001). U chorych z ZZSK i zapaleniem stawów obwodowych w 8 przypadkach stwierdzono niskie miano przeciwciał anty-CCP, a u 9 osób – wysokie. Zależność pomiędzy obecnością zapalenia stawów obwodowych a wielkością miana przeciwciał anty-CCP również była istotna statystycznie (p = 0,001).

W wieloczynnikowej analizie regresji skorygowanej pod względem wieku, płci, czasu trwania choroby oraz nikotynizmu potwierdzono, że obecność przeciwciał anty-CCP była istotnie związana z zajęciem stawów obwodowych (OR 7,8, 95% CI 2,495 – 24,414). Co więcej, wysokie miano tych przeciwciał silniej korelowało niż miano niskie (OR 13,41, 95% CI 1,613 vs 111,495 vs OR 5,472, 95% CI 1,376 – 21,759).

W powyższej pracy wykazano, że przeciwciała anty-CCP stosunkowo rzadko (4%) występują u chorych z ZZSK, jednakże ich stwierdzenie może być czynnikiem predykcyjnym rozwoju zapalenia stawów obwodowych.