Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) jest przewlekłym procesem zapalnym dotykającym nawet 30% chorych z łuszczycą. W poniższej pracy przedstawiono wyniki skuteczności i bezpieczeństwa 24-tygodniowej terapii certolizumabem pegol (CZP). Dane te pochodzą z nadal trwającego badania III fazy RAPID-PsA.

RAPID-PsA jest to randomizowane, podwójnie zaślepione, wieloośrodkowe badanie, do którego włączono 409 dorosłych chorych z ŁZS trwającym ≥ 6 miesięcy (wg kryteriów CASPAR). Pierwszego chorego włączono 2 marca 2010, a ostatni pacjent ukończył pierwsze 24 tygodnie leczenia 3 listopada 2011 roku. Badanie to prowadzone jest w 92 ośrodkach w krajach Ameryki Północnej, Ameryki Łacińskiej, Europy Zachodniej oraz Europy Środkowo-Wschodniej. Chorych randomizowano wyjściowo do jednej z trzech grup w stosunku 1:1:1, tj. do grupy placebo lub do jednej z dwóch grup, w których 0., 2. i 4. tygodnia podawano dawkę nasycającą CZP wynoszącą 400 mg podskórnie, a następnie w drugiej grupie dawka podtrzymująca wynosiła 200 mg podawane co dwa tygodnie (CZP 200 mg), a w trzeciej grupie dawka podtrzymująca wynosiła 400 mg stosowane co cztery tygodnie (CZP 400 mg). Przez pierwsze 24 tygodnie badanie miało charakter podwójnie ślepej, kontrolowanej placebo próby, następnie do 48. tygodnia zaślepiona pozostawała dawka leku, a potem do 216. tygodnia trwała otwarta część badania. Pierwszorzędowym klinicznym punktem końcowym był odsetek odpowiedzi ACR20 w 12. tygodniu leczenia, a pierwszorzędowym radiologicznym punktem końcowym była zmiana wartości wskaźnika mTSS w 24. tygodniu terapii (w porównaniu z wartością wyjściową).

409 zrandomizowanych chorych otrzymało co najmniej jedną dawkę leku, a pierwszą 24-tygodniową fazę badania ukończyło 368 z nich, czyli 90%. Co ważne, w 16. tygodniu leczenia 43,4% chorych z grupy placebo (odsetek zmniejszenia dolegliwości < 10%) ponownie zrandomizowano do jednej z dwóch grup otrzymujących certolizumab. Grupy nie różniły się istotnie biorąc pod uwagę dane kliniczne i demograficzne. Wyjściowo, u ponad połowy (64,3%) stwierdzono zapalenie przyczepów ścięgnistych, a zapalenie palców występowało u 26,4%. Co więcej, u większości chorych (61,6%) zmiany skórne zajmowały co najmniej 3% powierzchni ciała, a średnia wartość HAQ-DI wynosiła 1,3 ± 0,7. Jednoczasowo 70,2% pacjentów stosowało inne LMPCh. Co ważne, wcześniej 19,1% chorych z grupy placebo oraz 19,8% łącznie z dwóch grup leczonych certolizumabem stosowało inhibitory TNF.

W 12. tygodniu terapii w grupie CZP 200 mg, jak i w grupie CZP 400 mg stwierdzono istotnie wyższy odsetek chorych, którzy osiągnęli odpowiedź ACR20 w porównaniu z grupą placebo, odpowiednio, 58% oraz 51,9% vs 24,3%, p < 0,001. Istotną różnicę pomiędzy grupą placebo a grupami leczonymi CZP stwierdzono już po pierwszym tygodniu terapii (p < 0,001) i utrzymywała się ona do 24. tygodnia. Po 6 miesiącach odsetki ACR50 oraz ACR70 w łącznej grupie CZP były istotnie wyższe w porównaniu z grupą placebo i wynosiły, odpowiednio, 42,1% vs 12,5% oraz 26% vs 4,4%, p < 0,001. Stosowanie certolizumabu wiązało się również z poprawą stopnia sprawności wyrażoną zmianą wartości wskaźnika HAQ-DI. Po 24. tygodniach w porównaniu z wartością wyjściową zmniejszyła się ona o 0,5 w grupach CZP, a w grupie placebo o 0,19, p < 0,001. Co ważne, po 6 miesiącach minimalną aktywność choroby stwierdzono u 33,3% pacjentów w grupie CZP 200mg, u 34,1% w grupie CZP 400 mg oraz tylko u 5,9% w grupie placebo (p < 0,001).

Poprawa odsetka odpowiedzi ACR w 12. i 24. tygodniu leczenia w grupach CZP w porównaniu z placebo była niezależna od faktu wcześniejszego stosowania inhibitorów TNF. Jednocześnie, 73% chorych leczonych CZP oraz 64,7% z grupy placebo przyjmowało inne LMPCh (głównie metotreksat). Jednakże, analizując uzyskane wyniki, nie stwierdzono istotnego wpływu innych LMPCh na odpowiedź na CZP. Odsetki ACR20 oraz PsARC u chorych jednocześnie stosujących lub nie inne LMPCh wynosiły, odpowiednio, 56,8% vs 50% oraz 68,3% vs 73%.

Częstość zdarzeń niepożądanych, poważnych zdarzeń niepożądanych oraz zakażeń była porównywalna pomiędzy grupami. Najczęstszymi nieinfekcyjnymi zdarzeniami niepożądanymi były: biegunka (3,6% CZP vs 2,9% placebo) oraz ból głowy (3,6% CZP vs 1,5% placebo). Natomiast wśród zakażeń dominowały zapalenie jamy nosowo-gardłowej (8,7% CZP vs 7,4% placebo) oraz infekcje górnych dróg oddechowych (7,8% vs 5,1%). Większość zdarzeń niepożądanych miała charakter łagodny lub umiarkowany.

Pierwsze wyniki badania RAPID-PsA potwierdzają, że leczenie certolizumabem pegol jest efektywne klinicznie u pacjentów z ŁZS. Dzięki terapii uzyskuje się szybkie zmniejszenie nasilenia dolegliwości. Co ważne, w analizie bezpieczeństwa nie zaobserwowano żadnych nowych zdarzeń niepożądanych w porównaniu z tymi stwierdzonymi w badaniach klinicznych z udziałem chorych z RZS.