W poniższej pracy przedstawiono przypadek pacjentki z osiową spondyloartropatią bez zmian radiologicznych, rozpoznaną na podstawie kryteriów ASAS. Pacjentkę leczono certolizumabem pegol, uzyskując zarówno dobrą odpowiedź kliniczną, jak i ustąpienie zmian zapalnych w badaniu rezonansu magnetycznego.

24-letnia kobieta ze spondyloartropatią osiową HLA-B27+ została przyjęta do Kliniki Reumatologii z powodu bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz stawów krzyżowo-biodrowych, obrzęku prawego ścięgna Achillesa oraz stanu zapalnego prawego stawu kolanowego, czemu towarzyszyła poranna sztywność, trwającą dłużej niż 60 minut. Czas trwania choroby wynosił 22 miesiące. Co ważne, ojciec pacjentki chorował na ZZSK. Wcześniejsze leczenie sulfasalazyną (2g/d), NLPZ oraz dostawowe iniekcje kortykosteroidów okazały się nieskuteczne. Przez 13 miesięcy pacjentka otrzymywała metotreksat (15 mg/tydzień domięśniowo), 6-metyloprednizolon (8mg/d) oraz indometacynę (150 mg/d). W ocenie klinicznej uzyskano następujące wartości: wskaźnik BASDAI = 8, BASFI = 4,7 oraz BASMI = 0. W zmodyfikowanym teście Schöbera uzyskano wartość 4,1 cm, a wartość zgięcia bocznego odcinka lędźwiowego wynosiła 10,5 cm. W badaniach laboratoryjnych OB wynosiło 8 mm/h, a stężenie CRP 3 mg/l. Ponadto, u pacjentki stwierdzono łagodną niedokrwistość normocytarną. Nie wykazano obecności przeciwciał przeciwjądrowych, czynnika reumatoidalnego ani przeciwciał przeciwko peptydom cytrulinowanym. W RTG miednicy nie stwierdzono cech radiologicznych zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych. Z kolei w badaniu rezonansu magnetycznego miednicy zaobserwowano obrzęk szpiku prawego stawu krzyżowo-biodrowego w sekwencji STIR, a w badaniu MR prawej kostki wykazano pogrubienie ścięgna Achillesa.

Wobec powyższego, u pacjentki zdecydowano o włączeniu certolizumabu pegol (400 mg podskórnie w tygodniu 0, 2 oraz 4, a następnie 200 mg co dwa tygodnie) w połączeniu z metotreksatem (15 mg/tydzień domięśniowo), 6-metyloprednizolonem (8 mg/d) oraz indometacyną (150 mg/d). Już po pierwszym dniu po włączeniu certolizumabu pacjentka zgłosiła dramatyczne zmniejszenie dolegliwości bólowych pleców, a także dolegliwości ze strony stawu kolanowego i ścięgna Achillesa. Poprawę stanu klinicznego obserwowano w ciągu kolejnych tygodni obserwacji. Po 4 tygodniach odstawiono metotreksat oraz indometacynę z uwagi na utrzymujące się nudności. Co więcej, dzięki uzyskaniu dobrej odpowiedzi (BASDAI = 0,6l BASFI = 1,9, BASMI = 0, zmodyfikowany test Schöbera = 7 cm, zgięcie boczne odcinka lędźwiowego = 18,5 cm) możliwe było zmniejszenie dawki kortykosteroidów (4 mg/d). W styczniu 2012 roku, po 12 tygodniach leczenia certolizumabem, odpowiedź kliniczna była trwała, a badanie rezonansu magnetycznego potwierdziło istotne zmniejszenie aktywnego stanu zapalnego w stawach krzyżowo-biodrowych oraz przyczepach ścięgnistych prawego stawu skokowego.

Uzyskane wyniki świadczą, że certolizumab pegol może stanowić korzystną opcję terapeutyczną u chorych ze spondyloartropatią osiową bez zmian radiologicznych, a wczesne wdrożenie leczenia może odgrywać istotną rolę w zapobieganiu progresji choroby. Niemniej jednak uzyskane dobre wyniki kliniczne wymagają potwierdzenia w dużym randomizowanym badaniu klinicznym.