Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), podobnie jak cukrzyca typu 2, zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy i związanych z nią chorób układu sercowo-naczyniowego. RZS uważane jest za niezależny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych powodujący 2 – 3-krotne zwiększenie ryzyka udaru i zawału serca, a 1,5-krotne zwiększenie ryzyka zgonu z powodu tych chorób. Połączenie tradycyjnych i alternatywnych czynników ryzyka stanowi przyczynę przyspieszonego rozwoju miażdżycy. Dlatego też uważa się, że wykorzystanie tradycyjnych czynników ryzyka ma mniejszą zdolność oceny prawdopodobieństwa rozwoju choroby niedokrwiennej serca u pacjentów z RZS niż w populacji ogólnej. Jednakże, z powodu braku innej alternatywy, czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego lub kliniczne skale, jak skala Framingham, pozostają głównym narzędziem stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych z RZS, mimo że w tej grupie pacjentów jest to nieoptymalne rozwiązanie.

Dlatego też potrzebne jest zidentyfikowanie dodatkowych czynników predykcyjnych w celu stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych z RZS, jak np. biomarkery stanu zapalnego lub autoprzeciwciała. Wykazano, że przeciwciała IgG skierowane przeciwko apolipoproteinie A-I są silnym niezależnym czynnikiem predykcyjnym poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych (ang. major cardio-vascular events, MACE) u chorych z RZS i po przebytym zawale mięśnia sercowego. Wysokie miano przeciwciał anty-Apo A-I związane jest z obecnością ranliwych blaszek miażdżycowych zarówno u myszy, jak i u ludzi. Z kolei w badaniu przekrojowym wykazano, że stężenie czynnika natriuretycznego NT pro-BNP jest wyższe u chorych z RZS niż w grupie kontrolnej, co wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia MACE. Utlenione lipoproteiny o niskiej gęstości (ox-LDL) są niezależnie czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy, jak i większej aktywności RZS. Podobnie, zarówno czynnik reumatoidalny (RF), jak i przeciwciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (anty-CCP) związane są 2 – 3-krotnym wzrostem ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca. Wyjaśnienia wymaga kwestia, czy jest to związane z bardziej ciężkim przebiegiem choroby u pacjentów seropozytywnych.

Celem poniższego badania była próba oceny czy uwzględnienie biomarkerów ryzyka sercowo-naczyniowego zwiększy zdolność predykcyjną skali Framingham u chorych z RZS. Do badania włączono 118 chorych wyjściowo bez stwierdzonej choroby układu sercowo-naczyniowego. W trakcie okresu obserwacji (mediana 9 lat, IQR 5 – 15 lat) odsetek częstości MACE wyniósł 1,7/100 pacjento-lat (95% CI 1,08 – 2,66). 6 chorych zmarło wskutek powikłań sercowo-naczyniowych, 9 doznało zawału serca niezakończonego zgonem, a 4 przebyło udar mózgu. Chorzy, u których wystąpiły MACE, byli starsi (77 lat vs 64 lata), częściej płci męskiej (42% vs 23%), rzadziej w momencie do badania otrzymywali leczenie biologiczne (11% vs 38%) oraz mieli więcej tradycyjnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego (NT 53% vs 23%, cukrzyca typu 32% vs 10%, dyslipidemia 32% vs 2%).

Zarówno skala ryzyka Framingham, jak i trzy biomarkery (NT pro-BNP, ox-LDL oraz przeciwciała anty-Apo A-I) były istotnymi czynnikami predykcyjnymi zdarzeń sercowo-naczyniowych (pole pod krzywą AUC 0,68 – 0,73). Natomiast nie stwierdzono powyższej zależności w wypadku przeciwciał anty-CCP, czynnika reumatoidalnego czy też CRP. Jednakże, tylko przeciwciała anty-Apo A-I były biomarkerem, który istotnie statystycznie zwiększał zdolność prognostyczną skali ryzyka Framingham (wzrost AUC z 0,72 do 0,81, a IDI [ang.integrated discrimination improvement] o 175%, p < 0,001].