Celem poniższego badania była ocena odsetka chorych z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów (rozpoznanie wg kryteriów ACR/EULAR z 2010 roku), u których w ciągu kolejnego roku będzie możliwe rozpoznanie RZS wg kryteriów ACR z 1987 roku w trzech niezależnych kohortach pacjentów. Dodatkowo zamiarem autorów była także weryfikacja wartości prognostycznej dostępnych markerów (anty-CCP oraz reguła Leiden) u chorych z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów we wszystkich trzech kohortach.

Do badania włączono chorych z wczesnym zapaleniem stawów z trzech różnych grup. W kohorcie Leiden Early Arthritis Clinic (EAC) włączanie chorych rozpoczęto w 1993 roku. Rekrutowano pacjentów, u których stwierdzono zapalenie co najmniej jednego stawu, a objawy trwały nie dłużej niż 2 lata. W grupie Birmingham rekrutowano pacjentów z zapaleniem błony maziowej w co najmniej jednym stawie, z czasem trwania objawów powyżej 43 miesięcy. Chorzy wcześniej nie mogli stosować LMPCh. Natomiast w trzeciej grupie znajdowali się chorzy leczeni w Jan van Breemen Research Institute w Amsterdamie, których rekrutacja rozpoczęła się w 1995 roku i obejmowała pacjentów ze stwierdzonym procesem zapalnym w co najmniej dwóch stawach, nie stosujących wcześniej LMPCh i objawami utrzymującymi się poniżej 2 lat.

Na wstępie wykluczono inne rozpoznania takie, jak reaktywne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, dna moczanowa, spondyloartropatia osiowa, toczeń rumieniowaty układowy czy też sarkoidoza. Następnie wykorzystując kryteria ACR/EULAR z 2010 roku u chorych postawiono rozpoznanie RZS lub niesklasyfikowane zapalenie stawów.

Łącznie analizie poddano 1219 chorych z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów, w tym 776 z grupy Leiden, 121 z grupy Birmingham oraz 322 z grupy z Amsterdamu. W tych trzech kohortach kryteria RZS z 1987 roku w ciągu pierwszego roku obserwacji spełniło, odpowiednio, 24%, 26% oraz 12% pacjentów. Jednakże, gdyż część chorych z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów wg kryteriów 2010 roku spełniła kryteria RZS ACR z 1987 roku wyjściowo (odpowiednio, 103, 7, 86 pacjentów), ostatecznie progresję do RZS oceniano w podgrupie pacjentów spełniających kryteria niesklasyfikowanego zapalenia stawów zarówno z 2010 roku, jak i z 1987 roku. Dlatego też ostatecznie w analizie uwzględniono, odpowiednio, 673, 114 oraz 236 chorych, u których progresję do RZS stwierdzono, odpowiednio, u 15%, 21% oraz 9%.

Częstość występowania przeciwciał anty-CCP u chorych z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów wg kryteriów z 2010 roku była zróżnicowana i wahała się pomiędzy 0 a 7%. Wartość predykcyjną 58 obserwowano rzadko. Pole pod krzywą AUC dla przeciwciał anty-CCP wahało się pomiędzy 0,49 a 0,60. Następnie analizie poddano pacjentów z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów wg obu kryteriów. Negatywna wartość predykcyjna braku przeciwciał anty-CCP wynosiła, odpowiednio, 83%, 79% oraz 91%. Natomiast negatywna wartość predykcyjna dla wartości 46 przyjęła następujące wartości 88%, 81% oraz 90%.

Oprócz oceny odsetka chorych, u których rozpoznano RZS wg kryteriów ACR z 1987 roku w ciągu pierwszego roku obserwacji analizie poddano także odsetek pacjentów, u których w ciągu 12 miesięcy wdrożono LMPCh oraz odsetek pacjentów, u których objawy choroby utrzymywały się w okresie obserwacji wynoszącym 7 lat. W ciągu pierwszych 12 miesięcy terapię LMPCh rozpoczęto w 39% przypadków chorych z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów wg kryteriów z 2010 roku i w 34% przypadków pacjentów spełniających kryteria zarówno z 2010 i 1987 roku. Natomiast w grupie Leiden w okresie obserwacji wynoszącym 7 lat utrzymywanie się objawów choroby stwierdzono, odpowiednio, u 54% i 53% pacjentów.

Podsumowując, u istotnego odsetka chorych z niesklasyfikowanym zapaleniem stawów dochodzi do rozwoju pełnoobjawowego RZS w ciągu 12 miesięcy. Przeciwciała anty-CCP oraz reguła Leiden nie były pomocne we wczesnej identyfikacji tej podgrupy pacjentów. Wyniki te sugerują konieczność poszukiwania nowych, bardziej swoistych markerów predykcyjnych. Jedną z opcji mogą być metody obrazowe takie, jak badanie ultrasonograficzne lub badanie rezonansu magnetycznego.