Glikozylacja białek jest najczęstszą ich potranslacyjną modyfikacją. Szacuje się, że ponad 70% białek ludzkiego organizmu podlega temu procesowi. Zmiany w stopniu glikozylacji białek surowicy są wczesnym wskaźnikiem modyfikacji procesów zachodzących w komórkach w przypadku wielu chorób, m.in. również w zapalnych artropatiach (ang. inflammatoru arthropathies, IA). U pacjentów z IA analizowano zmiany w stopniu glikozylacji białek takich, jak: immunoglobulina IgG, transferryna, haptoglobina, ?1-kwaśna glikoproteina czy też ?2-makroglobulina. W wypadku immunoglobuliny IgG stwierdzono obecność dwóch glikoform: G1 oraz G2, a także postaci nieuglikozylowanej (G0). Celem poniższego badania była ocena wpływu terapii inhibitorami TNF na całkowity stopień glikozylacji surowicy u chorych z RZS oraz łuszczycowym zapaleniem stawów (ŁZS) w 12-miesięcznej obserwacji.

Do badania włączono 54 chorych, w tym 29 z RZS oraz 25 z ŁZS. U wszystkich pacjentów występowała aktywna postać choroby będąca podstawą podjęcia decyzji o włączeniu terapii biologicznej inhibitorami TNF. Chorzy ci nigdy wcześniej nie byli leczeni tą grupą leków. U chorych stosowano adalimumab (23 pacjentów, 16 z RZS, 7 z ŁZS) oraz etanercept (31 pacjentów, 13 z RZS, 17 z ŁZS). Wśród tej populacji 2/3 stosowało także inne LMPCh, w tym w 90% przypadków metotreksat. Próbki krwi pobierano wyjściowo, po 1. miesiącu oraz po 12. miesiącach. Analizę chromatograficzną wykonano u wszystkich chorych. Niepoddane trawieniu N-glikany rozdzielono na 14 pików. W każdej próbce stosunek FG0/FG1 mierzono jako względny odsetek powierzchni piku 1 (FG0) do piku 3 (FG1). Piki te zawierały następujące glikany IgG: fukozylowane i niegalaktozylowane (pik 1) oraz fukozylowane i monogalaktyzowane (pik 3). Następnie N-glikany poddano trawieniu (sjalidaza ABS oraz galaktozydaza SPG) i również rozdzielono na 14 pików, ze szczególnym uwzględnieniem fragmentów sjalizowanych SLex.

W pierwszym etapie sprawdzono, czy wyjściowy stopień glikzylacji może być czynnikiem umożliwiającym zróżnicowanie pomiędzy RZS a ŁZS. W modelu regresji logicznej analizie poddano profil glikanów niepoddanych trawieniu, profil glikanów poddanych trawieniu przez ABS oraz stosunek G0/G1, jednakże nie stwierdzono żadnych istotnych zależności. Podobnie nie wykazano istotnych odmienności w zmianach w profilu glikozylacji surowicy zachodzących pod wpływem terapii inhibitorami TNF pomiędzy populacją chorych z RZS a ŁZS.

Ogólnie w trakcie leczenia w profilu glikanów niepoddanych trawieniu stwierdzono istotne zmniejszenie intensywności pików 2 oraz 11, natomiast istotny spadek pików 12, 13 oraz 14, co odpowiadało nasileniu procesów fukozylacji i galaktozylacji glikanów, natomiast spadek sjalizacji. Podobnie zaobserwowano zmniejszenie się stosunku FG0/FG1 w trakcie leczenia inhibitorami TNF niezależnie od uzyskanej klinicznej odpowiedzi na terapię (p < 0,01). Natomiast w profilu glikanów poddanych trawieniu przez ABS oraz SPG stwierdzono istotny wzrost piku 4 oraz istotne zmniejszenie piku 7.

Profile glikozylacji były ściśle związane ze stężeniem CRP. Piki 2 oraz 5 z profilu nietrawionych glikanów oraz pik 4 z profilu poddanego trawieniu istotnie zmniejszyły się wraz z CRP (p < 0,01), podczas gdy pik 14 z profilu nietrawionych glikanów, stosunek FG0/FG1, pik 7 z profilu poddanego trawieniu, jak i SLex ulegały istotnemu wzrostowi wraz z CRP.

Następnie chorych podzielono na dwie grupy: odpowiadających na leczenie lub nie (wg kryteriów EULAR). Jednakże w analizie nie stwierdzono istotnych różnic w zmianach profilu glikozylacji pomiędzy tymi podgrupami, chociaż zmiana stopnia glikozylacji była nieco mniej wyrażona u chorych, którzy nie odpowiedzieli na leczenie. Jednocześnie wykazano, że wartość CRP istotnie koreluje z wynikiem skali DAS zarówno wyjściowo (r = 0,326), jak i po 12 miesiącach terapii (r = 0,509). W przypadku skali DAS wyjściowo nie zaobserwowano istotnej korelacji ze stopniem glikozylacji, jednakże po roku terapii wykazano istotną zależność pomiędzy kilkoma pikami w profilu glikanów, włączając również stosunek FG0/FG1 (r = 0,466). Niemniej jednak stwierdzono znacznie silniejszą korelację profilu glikanów z CRP niż z DAS.

Wyniki powyższej pracy wskazują wyraźny spadek stosunku FG0/FG1 u pacjentów z RZS i ŁZS poddanych leczeniu inhibitorami TNF. Zmiana ta wskazuje na zwiększenie stopnia galaktozylacji IgG. Towarzyszył temu również spadek stopnia sjalizacji, który jest odzwierciedleniem zmniejszenia się stopnia nasilenia procesów zapalnych.