Zmiany strukturalne w stawach u pacjentów z RZS mogą pojawić się już na wczesnym etapie choroby, a szybkie wdrożenie właściwego leczenia umożliwia ograniczenie procesu zapalnego i zmniejszenie ryzyka rozwoju i progresji zmian stawowych. Chociaż standardowe zdjęcie RTG nadal uważane jest za złoty standard w obrazowaniu zmian w RZS, to jednak jego czułość w obrazowaniu zmian strukturalnych jest niska. W ostatniej dekadzie dokonał się istotny postęp w technikach obrazowych wykorzystywanych w diagnostyce i monitorowaniu chorób reumatycznych. Dlatego też EULAR powołał zespół ekspertów, którego celem było opracowanie zaleceń dotyczących wykorzystania metod obrazowania stawów u chorych z RZS w codziennej praktyce klinicznej. W tym celu przeszukano dostępną literaturę i ostatecznie wybrano 199 artykułów. Efektem prac było przygotowanie 10 zaleceń, obok których podano także siłę rekomendacji ocenianą w skali od 0 do 10:

Zalecenie 1:
Gdy istnieją, w oparciu tylko o kryteria kliniczne, wątpliwości diagnostyczne można wykonać standardowe RTG, badanie ultrasonograficzne lub rezonans magnetyczny (MRI) w celu poprawy trafności rozpoznania (siła rekomendacji: 9,1, 95% CI 8,6 – 9,6).

Zalecenie 2:
Obecność zmian zapalnych uwidocznionych w badaniu ultrasonograficznym lub MRI może stanowić czynnik predykcyjny progresji niezróżnicowanego zapalenia stawów do klinicznie jawnej postaci RZS (siła rekomendacji: 7,9, 95% CI 6,7 – 9,0).

Zalecenie 3:
Badanie ultrasonograficzne oraz MRI cechują się większą skutecznością w porównaniu z badaniem przedmiotowym w diagnostyce zmian zapalnych w stawach. Metody te powinny być rozważone w celu wykonania bardziej dokładnej oceny procesu zapalnego (siła rekomendacji: 8,7, 95% CI 7,8 – 9,7).

Zalecenie 4:
Standardowe zdjęcie RTG rąk i stóp w celu stwierdzenia obecności zmian strukturalnych w stawach powinno być metodą obrazowania z wyboru. Jednakże, badanie ultrasonograficzne i/lub MRI należy także rozważyć, jeśli w badaniu RTG nie stwierdzi się obecności zmian - badania te mogą także zostać wykorzystane w celu wykrycia zmian na bardzo wczesnych etapach choroby, szczególnie u pacjentów z wczesną postacią RZS (siła rekomendacji: 9,0, 95% CI 8,4 – 9,6).

Zalecenie 5:
Obrzęk szpiku widoczny w MRI jest silnym niezależnym czynnikiem predykcyjnym progresji radiologicznej u chorych z wczesną postacią RZS i należy rozważyć tę metodę obrazową jako wskaźnik prognostyczny (siła rekomendacji: 8,4, 95% CI 7,7 – 9,2).

Zalecenie 6:
Zmiany zapalne uwidocznione w badaniach obrazowych mogą być lepszym czynnikiem predykcyjnym uzyskania odpowiedzi na leczenie niż ocena objawów klinicznych będących wykładnikiem stopnia aktywności choroby. Wynik badania obrazowego może być potencjalnym czynnikiem predykcyjnym odpowiedzi na leczenie (siła rekomendacji: 7,8, 95% CI 6,7 – 8,8).

Zalecenie 7:
Zmiany zapalne uwidocznione w badaniach obrazowych mogą być lepszym czynnikiem predykcyjnym uzyskania odpowiedzi na leczenie niż ocena objawów klinicznych będących wykładnikiem stopnia aktywności choroby. Wynik badania obrazowego może być potencjalnym czynnikiem predykcyjnym odpowiedzi na leczenie (siła rekomendacji: 7,8, 95% CI 6,7 – 8,8).

Zalecenie 8:
Należy rozważyć okresową ocenę stopnia uszkodzenia stawów, najczęściej wykorzystując RTG rąk i stóp. Badanie MRI (i prawdopodobnie badanie ultrasonograficzne) jest bardziej czułe w wykrywaniu zmian stopnia uszkodzenia stawów i dlatego może być wykorzystane w monitorowaniu progresji choroby (siła rekomendacji: 7,8, 95% CI 6,8 – 8,9).

Zalecenie 9:
Monitorowanie czynnościowej niestabilności odcinka szyjnego kręgosłupa w bocznym zdjęciu w pozycji fizjologicznej oraz w zgięciu należy wykonać u chorych z klinicznym podejrzeniem zajęcia tego odcinka. Gdy wynik badania radiologicznego jest dodatni lub obecne są specyficzne objawy neurologiczne należy wykonać badanie MRI (siła rekomendacji: 9,4, 95% CI 8,9 – 9,8).

Zalecenie 10:
W badaniu ultrasonograficznym oraz MRI można uwidocznić zmiany zapalne będące czynnikiem predykcyjnym następczego rozwoju uszkodzenia stawów, nawet w wypadku stwierdzenia klinicznej remisji. Tym samym można je wykorzystać w celu oceny utrzymującego się stanu zapalnego (siła rekomendacji: 8,8, 95% CI 8,0 – 9,6).