Celem poniższego badania było określenie charakterystyki szwedzkiego pacjenta, który rozpoczyna leczenie biologiczne oraz porównanie jej z chorymi z innych krajów. Dodatkowo, podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy różnice w poziomie aktywności choroby w momencie włączania terapii biologicznej, wynikające z różnej dostępności tego leczenia, wpływają na jego skuteczność.

Rejestr SCQM-RA (Swiss Clinical Quality Management program for RA) obejmuje chorych z RZS, którym włączano leczenie biologiczne. W początkowych latach 2000 obejmował on około 70 – 80% pacjentów otrzymujących inhibitory TNF, jednakże w ostatnim okresie odsetek ten uległ zmniejszeniu. W bazie SCQM dostępny jest szereg danych dotyczących badania przedmiotowego (tj. liczba obrzękniętych stawów, liczba bolesnych stawów, wskaźnik DAS28), wyników badań laboratoryjnych (tj. OB, RF, ACCP), jak również wypełniony przez chorych kwestionariusz HAQ. W obecnej pracy uwzględniono chorych włączonych do rejestru SCQM w latach 1997 – 2011.

Łącznie do badania włączono 2560 chorych. Średnia wieku wynosiła 56 lat, a kobiety stanowiły 77% analizowanej populacji. Przed 2005 rokiem leczenie włączono 1043 chorym, a po 2005 – 1517 pacjentom. W 95% przypadków lekiem pierwszego rzutu był inhibitor TNF. Mediana czasu od postawienia rozpoznania do włączenia leczenia biologicznego wynosiła 5,5 lat, co było okresem nieco krótszym niż w innych opublikowanych do tej pory rejestrach (np. Rabbit Bio, DANBIO czy też Corona). Podobnie, przed wdrożeniem terapii biologicznej stosowano mniejszą liczbę konwencjonalnych LMPCh (średnia 1,1 ± 1). Wyjściowo średnie wartości DAS28-ESR (3) oraz DAS28-ESR (4) wynosiły, odpowiednio: 4,4 ± 1,4 oraz 4,0 ± 1,3, natomiast średnia wartości kwestionariusza HAQ - 1.0 ± 1. Wyniki te także były niższe niż w innych rejestrach.

Mediana czasu pomiędzy wizytą wyjściową a wizytą kontrolną wynosiła 358 dni. Dostępne były dane dla 86% pacjentów, a wartości DAS28-OB - dla 80% chorych. W tej grupie zaobserwowano po pierwszym roku leczenia zmniejszenie się wartości DAS28-OB (3) oraz DAS28-ESR (4), odpowiednio: do 3,3 ± 1,4 oraz 2,9 ± 1,3.

Po roku 2005 większy odsetek chorych z seronegatywną postacią RZS rozpoczynał terapię lekami biologicznymi (przed 2005 rokiem – 21%, po – 33%, p = 0,001). Co więcej, leki biologiczne włączano wcześniej, a mediana czasu trwania choroby uległa zmniejszeniu z 96 miesięcy do 51 miesięcy (p < 0,0001). Częściej także stosowano inne leki biologiczne, nie tylko inhibitory TNF (przed 2005 - 0,3% vs po 2005 - 9,6%, p < 0,001).

Ponadto, chociaż leczenie rozpoczynano na podobnym stopniu aktywności choroby (DAS28-OB: przed 2005 – 4,4, po – 4,3), to po 2005 roku obserwowano większą korzyść i istotnie niższy poziom aktywności choroby po pierwszym roku terapii. Średnia DAS28-OB (3) wynosiła 3,5 ± 1,5 przed 2005 rokiem oraz 3,1 ± 1,3 po 2005 roku (p < 0,0001), a z kolei średnie wartości DAS28-OB (4) wynosiły, odpowiednio, 3,1 ± 1,4 vs 2,7 ± 1,2 (p < 0,0001). Podobnie obserwowano wzrost odsetka chorych, którzy po pierwszym roku uzyskali remisję: 23% vs 27%.

Wyniki powyższego rejestru świadczą o tym, że w Szwecji terapia biologiczna rozpoczynana jest na niższym poziomie aktywności choroby niż w większości innych krajów europejskich. To bardziej liberalne podejście może wiązać się z pewną korzyścią po pierwszym roku terapii w postaci wartości odsetka resztkowej aktywności choroby.