headLink()->appendStylesheet('/additional/vip/ucb/style.css') ?>

Charakterystyka chorych z RZS uwzględniająca obecność czynnika reumatoidalnego, obecność depresji, stopień opóźnienia postawienia rozpoznania oraz stopień okazywania uczuć: wyniki badania kliniczno-kontrolnego

Tillmann T, Krishnadas R, Cavanagh J, Petrides KV.

Przyczyny RZS pozostają w dużej mierze nieznane. Istnieje ogólna zgoda co do istnienia trzech czynników ryzyka, tj. płci żeńskiej, rodzinnego wywiadu w kierunku RZS oraz palenia papierosów. Jednakże muszą także istnieć inne czynniki ryzyka. I tak na przykład w jednym z badań wykazano, że stresowa sytuacja poprzedzała wystąpienie RZS w 86% przypadków. Co więcej, wykazano, że pacjenci z RZS mogą być nadwrażliwi na pewne czynniki stresowe i/lub reagować na stres w nadmierny sposób. Może to być związane z dysfunkcją osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej, która także odgrywa pewną rolę w patomechanizmie RZS. Celem poniższej pracy była ocena, czy cechy inteligencji emocjonalnej u chorych z RZS różnią się w porównaniu z grupą kontrolną oraz czy można wyróżnić pewne podgrupy chorych z RZS, biorąc pod uwagę właśnie inteligencję emocjonalną, ale także obecność czynnika reumatoidalnego (RF), obecność depresji czy też stopień opóźnienia postawienia rozpoznania RZS.

W celu uzyskania niezbędnych informacji do populacji chorych z RZS wysłano kwestionariusze drogą poczty elektronicznej. Otrzymano zwrotnie 744 kwestionariusze, z czego 637 było w pełni wypełnionych. Grupę kontrolną stanowiło 496 zdrowych ochotników. Do oceny cech inteligencji emocjonalnej wykorzystano kwestionariusz TEIQ w wersji 1.5 (Trait Emotional Intelligence Questionnaire). W kwestionariuszu tym ocenia się 15 aspektów umożliwiających ocenę 4 cech, tj. emocjonalność, towarzyskość, samokontrolę oraz zadowolenie z życia. Uzyskano także ogólną ocenę inteligencji emocjonalnej. Uczestników poproszono również o informacje odnośnie obecności RF, palenia papierosów, spożycia alkoholu, wieku, w którym wystąpiły pierwsze objawy oraz wieku, kiedy postawiono rozpoznanie RZS.

W porównaniu z grupą kontrolną, stwierdzono istotne różnice dotyczące 8 z 15 aspektów osobowości. W grupie chorych z RZS stwierdzono wyższą punktację odnośnie tworzenia związków, jak i empatii, natomiast niższa ocena dotyczyła radzenia sobie ze stresem, radzenia sobie z emocjami, łatwości adaptacji, asertywności, impulsywności oraz samooceny (p < 0,0025). Nie stwierdzono zależności pomiędzy wynikami poszczególnych cech inteligencji emocjonalnej a czasem trwania choroby, zarówno w populacji ogólnej, jak i w podgrupie chorych, u których objawy występowały nie dłużej niż 5 lat.

Ponadto stwierdzono, że mężczyźni z RZS cechują się niższym zadowoleniem z życia niż kobiety z RZS. Natomiast w wypadku samokontroli mężczyźni z RZS uzyskiwali niższe wyniki niż zdrowi mężczyźni, a z kolei kobiety z RZS uzyskiwały wyższe wyniki niż kobiety zdrowe. Nie stwierdzono istotnych zależności pomiędzy płcią a emocjonalnością i towarzyskością.

Dodatkowo, autorzy badania zapytali 286 pacjentów o obecność czynnika reumatoidalnego, z czego 222 osoby odpowiedziały. Wśród nich 157 chorych (70,7%) miało seropozytywną postać RZS, a 65 osób (29,3%) – seronegatywną. Z kolei wśród 292 chorych, którzy odpowiedzieli na pytanie dotyczące leczenia depresji, pozytywnie odpowiedziało 139 osób (47,6%), natomiast 153 osoby (52,4%) zaprzeczyły, aby kiedykolwiek leczyły się z tego powodu.

Osoby z seronegatywną postacią RZS były młodsze średnio o 2,3 lata, a objawy trwały średnio o 2,4 lata krócej (różnice nie były istotne statystycznie). Cechowali się oni także nieco niższą (graniczne różnice) oceną dotyczącą radzenia sobie ze stresem, optymizmu, szczęścia, zadowolenia z życia, impulsywności oraz nieco wyższą w wypadku asertywności w porównaniu do pacjentów z seropozytywną postacią choroby. Jednakże ta populacja pacjentów istotnie statystycznie dłużej była leczona z powodu depresji, jak również prawie dwukrotnie więcej czasu upłynęło od momentu wystąpienia pierwszych objawów do momentu postawienia rozpoznania.

Co ciekawe, wykazano, że czas potrzebny do postawienia rozpoznania korelował dodatnio z liczbą miesięcy leczenia depresji (r = 0,285), a negatywnie z wiekiem, w którym wystąpiły pierwsze objawy choroby (r = 0,186).

Wyniki powyższego badania dowodzą, że chorzy z RZS różnią się w porównaniu z populacją ogólną pod względem cech osobowości związanych z emocjami. Odmienności te mogą być związane z większą podatnością chorych z RZS na przewlekły stres oraz dysregulacją osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej. Zaobserwowano także, że osoby: z seronegatywną postacią choroby, z większym opóźnieniem postawienia rozpoznania oraz nadmiernie okazujące uczucia mogą być bardziej narażone na rozwój depresji.

Tillmann T, Krishnadas R, Cavanagh J, Petrides KV. Possible rheumatoid arthritis subtypes in terms of rheumatoid factor, depression, diagnostic delay and emotional expression: an exploratory case-control study. Arthritis Res Ther. 2013 Mar 21;15(2):R45. [Epub ahead of print]
2013 © Copyright by UCB/ VEDIM 2013. Wszystkie prawa zastrzeżone. Data przygotowania: maj 2013. Sygnatura: PL/LPSRC/CER/017/2013/04