Celem poniższego badania była analiza związku pomiędzy czynnikami społeczno-ekonomicznymi wieku dziecięcego a rozwojem reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) w wieku dorosłym. Jednocześnie analizie poddano czynniki okołoporodowe w kontekście statusu społeczno-ekonomicznego w wieku dziecięcym.

Analizę przeprowadzono w kohorcie pacjentek uczestniczących w badaniu NIEHS Sister Study. Było to badanie, do którego w latach 2004 – 2009 włączono 50 884 kobiet w wieku 35 – 74 lat, których siostra chorowała na raka piersi. Pacjentki pochodziły w 33% z południa USA, w 27% - ze środkowego wschodu, w 22% - z zachodu, w 17% - z północnego wschodu oraz w 2% z Puerto Rico. Do wszystkich uczestniczek przesłano kwestionariusze i przeprowadzono rozmowę telefoniczną mające na celu uzyskanie informacji odnośnie czynników okołoporodowych, a także statusu społeczno-ekonomicznego w wieku dziecięcym. Dodatkowo, gdy u pacjentki rozpoznano RZS, zbierano także dokładny wywiad odnośnie diagnozy i stosowanego leczenia.

W badanej populacji zidentyfikowano 1869 (3,7%) przypadków RZS rozpoznanego powyżej 16. roku życia. 29% chorych stosowało LMPCh, 49% zgłaszało obrzęk stawów i objawy obustronne, a u 10% występowały inne choroby autoimmunologiczne (toczeń, zapalne choroby jelit lub stwardnienie rozsiane). Mediana wieku postawienia rozpoznania wynosiła 47 lat.

W analizie uzyskano wyniki, opisane w dalszej części tekstu. Uwzględniając wiek oraz rasę, rozwój RZS istotnie statystycznie związany był z niższym poziomem edukacji u członków rodziny (OR 1,7, 95% CI 1,1 – 2,5), niskim dochodem w gospodarstwie domowym, okresami niedożywienia (OR 1,5, 95% CI 1,1 – 2,0) oraz młodym wiekiem matki (tj. < 20 lat vs 20 – 34 lata, OR 1,7, 95% CI 1,2 – 2,5). Natomiast starszy wiek matki był umiarkowanie związany z ryzykiem rozwoju RZS (≥ 35 lat vs 20 – 34 lata).

Co ważne, palenie papierosów przez rodziców w ciągu 3 miesięcy przed poczęciem było istotnie statystycznie związane z większym ryzykiem rozwoju RZS. Związek ten był również istotny u chorych, którzy sami nigdy nie palili (OR 1,4, 95% CI 1,0 – 1,9, p = 0,046). Po uwzględnieniu nikotynizmu, jak i stopnia edukacji, niska masa urodzeniowa dziecka pozostała niezależnym czynnikiem rozwoju RZS (OR 1,5, 95% CI 1,0 – 2,1, p = 0,04). Jednakże również duża masa ciała (> 4000 g) była niezależnym czynnikiem ryzyka RZS. Natomiast istotnego związku nie stwierdzono pomiędzy rozwojem RZS a liczbą rodzeństwa, karmieniem piersią, porą roku narodzin oraz krajem lub szerokością geograficzną miejsca zamieszkania.

Związek pomiędzy RZS a złymi warunkami społeczno-ekonomicznymi w okresie dziecięcym potwierdza wiele zależności. Stopniowy wpływ obserwowano wraz ze zmniejszającym się stopniem edukacji w gospodarstwie domowym. Z kolei biorąc pod uwagę domowy budżet, wyraźną różnicę stwierdzono pomiędzy średnim a niskim przychodem. Niemniej jednak w innych badaniach zależność ta nie jest tak ewidentna. W duńskim badaniu populacyjnym nie wykazano jej w ogóle, natomiast w szwedzkim rejestrze głównie związana była z zawodem ojca, a w fińskim – z zawodem matki.

Wydaje się także, że jest to pierwsze badanie, w którym analizie poddano związek pomiędzy RZS a okresami niedożywienia. Jednocześnie zaobserwowano, że okresy niedożywienia częściej związane były z młodym wiekiem matki, niskim poziomem edukacji, niskimi zarobkami oraz paleniem papierosów przez rodziców.

Zauważono także, że niski status społeczno-ekonomiczny może zwiększać częstość, intensywność oraz podatność na czynniki stresowe, które mogą prowadzić do zaburzeń endokrynologicznych, często opisywanych u chorych z RZS.

W powyższym badaniu poddano analizie w nowatorski i kompleksowy sposób czynniki ryzyka rozwoju RZS. Wykazano, że ryzyko to jest istotnie statystycznie związane z niskim statusem społeczno-ekonomicznym w okresie wieku dziecięcego, który utrzymuje się w okresie życia dorosłego.