Ciekawy artykuł

Porównanie wpływu dwóch preparatów antykoncepcyjnych zawierających drospirenon na wartości ciśnienia krwi: badanie randomizowane, otwarte z udziałem kobiet z prawidłowym ciśnieniem tętniczym

Opracował dr n. med. Jacek Bil na podstawie: “Effects of two contraceptives containing drospirenone on blood pressure in normotensive women: a randomized-controlled trial.” Blood Pressure Monitoring 2015, 20:310–315. DOI: 10.1097/MBP.0000000000000139

Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią wiodącą przyczynę chorobowości i śmiertelności u kobiet zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Chociaż złożone preparaty antykoncepcyjne (ang. combined oral contraceptives, COC) stanowią na świecie podstawową metodę antykoncepcji stosowaną przez około 20% kobiet w wieku reprodukcyjnym, to jednocześnie związane są one ze wzrostem występowania powikłań zakrzepowo-zatorowych, w szczególności gdy COC zawiera wyższe dawki estrogenu.

Jednym z możliwych działań niepożądanych COC jest wzrost ciśnienia krwi, a ciężkie systemowe nadciśnienie tętnicze stanowi przeciwwskazanie do stosowania COC. Wzrost ciśnienia krwi o 4-5 mmHg wykazano przy stosowaniu COC zawierających niskie dawki etynyloestradiolu. Początkowo, wpływ COC na wartość ciśnienia tętniczego wiązano tylko z zastosowanym estrogenem, a progestageny uważano za nieskuteczne w antagonizowaniu właściwości estrogenów. Jednakże drospirenon, pochodna spironolaktonu, może skutecznie przeciwdziałać wzrostowi ciśnienia krwi.

W połączeniu z estradiolem w hormonalnej terapii zastępczej, drospirenon redukował ciśnienie krwi u kobiet po menopauzie z łagodnym do umiarkowanego nadciśnieniem tętniczym. Celem poniższego badania było porównanie wpływu dwóch preparatów COC zawierających drospirenon oraz dwie różne dawki etynyloestradiolu na wartości ciśnienia krwi w ciągu 6 miesięcy stosowania.

Było to otwarte, randomizowane badanie w układzie grup równoległych przeprowadzone pomiędzy styczniem 2011 a lipcem 2013 roku. Do badania włączono pacjentki w wieku 18 – 35 lat z BMI 18 – 29,9 kg/m2. Do kryteriów wyłączenia należały m.in.: palenie papierosów, picie alkoholu, cechy hiperandrogenizmu, stosowanie hormonalnej antykoncepcji w ciągu ostatnich 6 miesięcy przed włączeniem do badania, jak również stosowanie leków wpływających na śródbłonek naczyniowy (np. statyny).

Rycina 1. Zmiany profilu dobowego wartości ciśnienia krwi na podstawie pomiarów ABPM (Ambulatory Blood Pressure Monitoring).

Kobiety randomizowano do grupy stosującej etynyloestradiol (30 µg) oraz drospirenon (3 mg) (30EE/DRSP) lub do grupy stosującej etynyloestradiol (20 µg) oraz drospirenon (3 mg) (20EE/DRSP). Ciśnienie krwi monitorowano za pomocą holtera ciśnieniowego (ABPM). Za prawidłowe przyjęto wartości poniżej 135/85 mmHg w ciągu dnia, poniżej 120/70 mmHg w ciągu nocy oraz poniżej 130/80 mmHg mierzone w ciągu 24 godzin (średnia dobowa).

Ostatecznie do badania włączono 44 kobiety, po 22 – do każdej z grup. Nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy grupami biorąc pod uwagę wiek (24,3 ± 4,3 vs 25,1 ± 4,6 lat), BMI (23 ± 3,1 vs 23,3 ± 3,0 kg/m2) oraz liczbę posiadanych dzieci (dotychczas nierodzące: 18 vs 18; 1 dziecko: 2 vs 2; ≥ 2 dzieci: 2 vs 2). Średnie 24-godzCinne wartości zarówno ciśnienia skurczowego, jak i ciśnienia rozkurczowego były zbliżone pomiędzy grupami zarówno przed włączeniem COC, jak i po 6 miesiącach stosowania (Rycina 1). Podobnie nie stwierdzono istotnych różnic biorąc pod uwagę wartości ciśnień w ciągu dnia, w ciągu nocy czy też wartości tętna. Istotną różnicę zaobserwowano w grupie 30EE/DRSP, w której stwierdzono 3% spadek wartości rozkurczowego ciśnienia krwi (2 mmHg) po 6 miesiącach stosowania COC (p = 0,04) w porównaniu z wartościami wyjściowymi (Tabela 1).

Tabela 1. Zmiana średnich wartości ciśnienia tętniczego w trakcie stosowania COC

W trakcie badania nie stwierdzono żadnego przypadku ciąży ani powikłań zakrzepowo-zatorowych. W grupie 30EE/DRSP u dwóch pacjentek stwierdzono bolesność piersi, a u jednej pacjentki - bóle głowy. Z kolei w grupie 20EE/DRSP u jednej pacjentki zaobserwowano wystąpienie bolesności piersi.

Podsumowując, w badaniu z udziałem zdrowych kobiet nie stwierdzono istotnych różnic w wynikach pomiarów ciśnienia krwi związanych ze stosowaniem COC zawierających drospirenon niezależnie od zastosowanej dawki etynyloestradiolu. Niemniej jednak należy pamiętać, że dane te nie mogą być ekstrapolowane na kobiety z nadciśnieniem tętniczym.

* Endrikat i wsp., Eur J Contracept 2007; 12 (3): 220-228. Badanie prospektywne, wieloośrodkowe z udziałem 306 kobiet w wieku 18-40 lat stosujących terapię skojarzoną (etynyloestradiol 30 μg i drospirenon 3 mg) przez 6 cykli miesiączkowych, oceniające zmiany w nasileniu objawów związanych z gromadzeniem wody w organizmie (porównano nasilenie objawów w fazie przedmiesiączkowej i miesiączkowej cyklu oraz w fazie międzymiesiączkowej; ocena punktowa wg skali Menstrual Distress Questionnaire – MDQ) (43 kobiety z istotnymi objawami związanymi z zatrzymaniem wody w organizmie) oraz w zakresie zmian masy ciała (u 306 kobiet). Średnia zmiana w punktacji MDQ w grupie kobiet z nasilonymi objawami somatycznymi przed leczeniem (n = 43) wyniosła po 6 cyklach leczenia: -3,06 (-39,58% w porównaniu ze stanem wyjściowym; p = 0,0001) dla fazy przedmiesiączkowej -2,66 (-48,24% w porównaniu ze stanem wyjściowym; p < 0,0001) dla fazy miesiączkowej. Średnia zmiana w punktacji MDQ w grupie wszystkich uczestniczących kobiet niezależnie od punktacji przed leczeniem wyniosła -0,84 (n = 299; p < 0,0001) oraz -0,89 (n = 294; p < 0,0001) dla pomiarów po 6 cyklach leczenia odpowiednio dla fazy przedmiesiączkowej i miesiączkowej. Nie obserwowano istotnych zmian masy ciała pacjentek w trakcie obserwacji (p = 0,31). ** Borges i wsp., Contraception 2006; 74: 446-450. Badanie otwarte, wieloośrodkowe oceniające tolerancję leczenia (6 cykli miesiączkowych) skojarzeniem etynyloestradiolu 30 μg i drospirenonu 3 mg, jego wpływ na kontrolę cyklu, objawy związane z gromadzeniem wody oraz ogólne samopoczucie u 236 kobiet w wieku 18-40 lat z objawami zaburzeń przedmiesiączkowych chcących stosować antykoncepcję. W czasie leczenia obserwowano zmniejszenie liczby incydentów krwawień międzymiesiączkowych (81,1% pacjentek bez krwawień w cyklu 1., 96,3% w cyklu 6.), nie obserwowano istotnych zmian w zakresie masy ciała (średnia masa ciała 59,5 kg w cyklach 1. i 6.) oraz wartości ciśnienia tętniczego (średnie ciśnienie skurczowe: 109,7 mmHg i 107,9 mmHg, rozkurczowe 68,2 mmHg i 67,3 mmHg odpowiednio w cyklach 1. i 6.). Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były: ból głowy (15,6%), nudności (11,3%) oraz tkliwość piersi (5,6%). Obserwowano istotną poprawę w punktacji skali PGWBI oceniającej psychiczne i somatyczne objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego (śr. 82,8 przed leczeniem i 101,2 w cyklu 6.; p < 0,0001).

SAPL.GETDRZ.17.02.0326